Poprzednikiem kina stojącego vis-a-vis dzisiejszego ogrodu zoobotanicznego przy ul. Bydgoskiej była restauracja Tivoli z pięknym ogrodem. Po II wojnie teren przejęły Pomorskie Zakłady Wytwórcze Aparatury Niskiego Napięcia (PZWANN, dziś Apator S.A.), które wzniosły na Bydgoskim Przedmieściu zakładowy dom kultury z salą widowiskowo-kinową. Echo miało twarde, niewygodne krzesła i wtórny repertuar ograny już w innych toruńskich kinach. Nic dziwnego, że taśma filmowa często rwała się podczas projekcji, co widownia kwitowała gwizdami. Bonusem były tanie bilety. Echo słynęło z niedzielnych poranków filmowych dla dzieci i Dyskusyjnego Klubu Filmowego, który gromadził głównie studentów UMK. W DKF można było zobaczyć ambitne filmy, a także głośne obrazy, które - za sprawą cenzury - nie były powszechnie wyświetlane w komunistycznej Polsce, m.in. 'Mechaniczną pomarańczę' czy 'Doktor Strangelove, czyli jak przestałem się martwić i pokochałem bombę' w reż. Stanleya Kubricka. Echo działało do początku lat 90. XX wieku. Na jego miejscu stanął pierwszy w Toruniu apartamentowiec zbudowany przez Budlex (na zdjęciu).
Drugie - obok Echa - kino na Bydgoskim Przedmieściu działało przy ul. Mickiewicza, tuż obok targowiska. Już za czasów pruskich była tam sala widowiskowa. Jak wspomniał na naszych łamach nestor toruńskich przewodników Benon Frąckowski, przed II wojną 'chodziło się do kina Bałtyk na najnowsze filmy, w których grali głośni aktorzy, np. Eugeniusz Bodo. W czasie okupacji sala nosiła nazwę Filmbuhne. Wyświetlano takie obrazy, jak np. 'Die Goldene Stadt' z przepiękną aktorką Kristiną Soederbaum'. Bałtyk słynął z dużej sali projekcyjnej i bardzo wygodnych foteli. Działał tu także ambitny Dyskusyjny Klub Filmowy, popularny wśród studentów. Niestety, w na początku lat 90. kultura przegrała z ekonomią: do wnętrza dawnego kina wprowadziła się Biedronka.
4 stycznia 1969 r. tłumy waliły na otwarcie nowego kina w Toruniu, Flisaka przy ul. Idzikowskiego. Jak donosiły gazety, obiekt na Podgórzu oddano do użytku 'po wielu perypetiach inwestycyjno-budowlanych'. W jego wnętrzu w 20 rzędach rozstawiono 389 miękkich foteli. Pierwszym obrazem, jaki zobaczyli widzowie, byli 'Ci wspaniali mężczyźni na swych latających maszynach'. W czasie projekcji kilkakrotnie zanikał dźwięk, a co gorsza - rwała się taśma. W efekcie na premierowym seansie odnotowano 'osiem, a może więcej' przerw'. Każdej towarzyszyło głośne tupanie i żądanie zwrotu pieniędzy. Flisak miał jeden poważny mankament: otrzymał od ówczesnych decydentów kinematografii drugą kategorię, co oznaczało, że nie dostawało do filmów premierowych. Publiczność narzekała też na cienką i 'akustyczną' podłogę. Flisak proponował dwa seanse dziennie o 17 i 19. W niedziele o 11 wyświetlał poranki dla dzieci. Co nie do pomyślenia w kapitalizmie, w poniedziałki i czwartki był nieczynny. Trafiały do niego filmy ograne już u konkurencji, nic dziwnego, że ogromna sala z rzadka była zapełniona. To w głównej mierze zdecydowało o losach kina. Ostatnie seanse odbyły się na początku lat 90. Potem miasto przekazało budynek Archiwum Państwowemu. Sala kinowa została przedzielona nowym stropem, na którym ustawiono regały z archiwaliami.
Drugie - obok Flisaka - kino na lewym brzegu Wisły, powstało w latach 70. w Dzielnicowym Domu Kultury na ul. Poznańskiej. Semafor też działał do lat 90., również miał wielką salę i podobne - jak Flisak - problemy z jej zapełnieniem. I tu na porządku dziennym była rwąca się kilka razy w czasie seansu taśma filmowa. Obecnie w budynku na Podgórzu mieści się Dom Muz (na zdjęciu jedna z imprez przed budynkiem dawnego kina). Zachowały się tam jeszcze projektory filmowe. Salę kinową odnowiono jeszcze w ubiegłym wieku, likwidując charakterystyczne pochylenie na widowni.
Kino przy ul. Prostej działało do lat 80. ubiegłego wieku pod nazwą Wolność. Wtedy 'Wolność' zaczęła przeszkadzać ówczesnym komunistycznym decydentom i zamieniono ją na 'Kopernika'. Pod takim szyldem kino prowadzone przez Krzysztofa Kucharskiego funkcjonowało do połowy sierpnia 2005 r., gdy zostało zamknięte, dzieląc los Bałtyku, Echa czy Flisaka. Podobnie jak w Bałtyku, w dawnym kinie na Prostej, zagościł w 2007 r. market Biedronka
Pierwszy seans filmowy w budynku przy ul. Strumykowej 3 odbył się 22 lutego 1928 r. Kino działało w kamienicy wybudowanej w XIX w., w środku fosy dzielącej średniowieczny Stary i Nowy Toruń, o czym przypominają gotyckie baszty stojące za tylną ścianą budynku. Na początku nazywało się Lira. W latach 30. jego właściciele przemianowali go na As. W tym czasie w repertuarze zaczęły pojawiać się wielkie hity polskiej przedwojennej kinematografii. Do 1939 r. As był kinem pierwszej klasy, tzn. grał nowy repertuar zaraz po tym, jak zaprezentowały go ośrodki wyżej sklasyfikowane. Ceny biletów były tu zbyt wysokie dla proletariuszy, ale za to skalkulowano je na poziomie akceptowanym przez urzędników, inteligencję i klasę średnią. Po wojnie kino zmieniło nazwę na Orzeł i pod tą nazwą działało do 2008 r., kiedy właściciel kamienicy na ul. Strumykowej - firma Capital Park - zdecydował się na jego sprzedaż. U schyłku działalności kino należało do spółki Neptun Film, którą prowadził pomorski samorząd. W 2005 r. radni zadecydowali o sprzedaży firmy zarządzającej 35 salami kinowymi w północnej Polsce. Cały majątek tego przedsiębiorstwa kupił fundusz inwestycyjny Capital Park. CP zdecydował jednak na początku, że nie zamknie Orła. W październiku 2005 r. budynek wydzierżawiła warszawska firma Vivarto, zajmująca się dystrybucją filmów. Najemca postanowił, że utrzyma studyjny charakter toruńskiego ośrodka. Kierowniczką kina została wówczas Katarzyna Jaworska, dyrektorka ówczesnego festiwalu filmowego Toffi (dziś Tofifest). Orzeł przeszedł prawdziwą rewolucję repertuarową. stał się kinem studyjnym z prawdziwego zdarzenia. Wnętrza ożyły - odbywały się w nich koncerty i wystawy sztuki współczesnej. Budynek jednak popadał w ruinę. Potrzebował generalnego remontu, tych pieniędzy niestety nie udało się znaleźć, co przesądziło o losie Orła.
Ostatnie ze staromiejskich kin przetrwało do 2010 r. Przez dziewięć lat działalności prowadzone przez nieżyjącego już Krzysztofa Kucharskiego Nasze Kino zręcznie znajdowało balans w swoim repertuarze, adresując projekcje do widza wyrobionego, niestroniącego od mainstreamu, ale też niegodzącego się na zupełną komercję. Kameralna, 75-osobowa sala przy ul. Podmurnej, przyciągała torunian również przytulnym wnętrzem, panie przepadały za praktycznymi półeczkami na torebki. Dlaczego więc kino zwinęło żagle? - Pieniądze - mówił nam Krzysztof Kucharski. - Nie mam innego wyjścia, muszę reagować, zanim wpadnę w poważne kłopoty finansowe. Frekwencja we wszystkich polskich kinach studyjnych leci na łeb na szyję.
Gmach przy ul. Warszawskiej przez kilkadziesiąt lat służył za centrum rozrywki dla wojska i nie tylko. Powstał w latach 30. XX w. jako Dom Żołnierza z kinem Mars, po przebudowaniu starego magazynu. Po wojnie działał pod nazwą 'Kinoteatr Grunwald' z widownią na blisko 600 miejsc. W 2011 r. toruńskie Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia zamknęło obiekt, wcześniej przenosząc co się da do pustych pomieszczeń dawnego kasyna przy ul. gen. Prądzyńskiego. W tym roku budynek dawnego kina kupił deweloper Budlex, który planuje urządzić tam biura.
Kino działało na terenie jednostki wojskowej toruńskich artylerzystów przy ul.Sobieskiego, stąd jego nazwa, nawiązująca do dawnej Oficerskiej Szkoły Artylerii (OSA). Miało ogromną salę na około 600 miejsc, na projekcje filmowe bok żołnierzy mogli przychodzić wszyscy chętni. Starsi torunianie wspominają, że widzowie podczas seansów siadali na drewnianych ławach. Później Osa doczekała się jednak porządnych foteli. Po likwidacji szkoły oficerskiej na początku tego wieku, kino Osa także zamknęło swoje podwoje dla szerokiej publiczności.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
