Cuda polskie od Bałtyku aż do Tatr. Musisz je koniecznie zobaczyć [GALERIA]

Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku

Stanisław Ignacy Witkiewicz był artystą totalnym i szalonym. Pisał powieści i dramaty, malował, fotografował, przyjmując bardzo często obłędne ilości substancji odurzających. Do tego jeszcze imprezował na okrągło i bardzo niemoralnie się prowadził. Wydawałoby się, że największe zbiory jego prac powinny się znajdować w miejscach, w których przebywał najdłużej.
Okazuje się jednak, że najpokaźniejsza kolekcja dzieł Witkacego jest w Słupsku. To miasto kocha tego szaleńca. Gdy wjedziemy do Słupska, przywitają nas witacze, które tu nazywają się 'witkacze' - to po prostu podświetlone reprodukcje portretów Witkacego. Na domach pojawiają się graffiti i wielkoformatowe obrazy.
Na murze kamienicy przy ul. Sienkiewicza 21 na tablicy przeczytamy 'Stanisław Ignacy Witkiewicz (1885-1939) w dniach 5-15 lipca 1936 r. nie przebywał w tym budynku. Bawił bowiem w Jastarni, w pensjonacie Gryf'.
Witkacy był związany z innymi miejscami. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, wiele lat spędził w Zakopanem. W 1914 r. jako rysownik i fotograf wziął udział w wyprawie etnograficznej swojego przyjaciela Bronisława Malinowskiego na Wyspy Trobriandzkie. Po powrocie z wyprawy służył w Cesarskiej Gwardii Przybocznej. W czasie bitwy z Austriakami pod Witoneżem został ranny. Przeżył w Rosji rewolucję październikową, która wywarła ogromny wpływ na jego pesymistyczną i katastroficzną w swojej wymowie twórczość literacką. W 1910 r. zadebiutował powieścią ?622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta?. Do najbardziej znanych dzieł literackich należy dramat 'Szewcy', studium 'Niemyte dusze' oraz powieści 'Pożegnanie jesieni' i 'Nienasycenie'. 18 września 1939 r. - dzień po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski - artysta popełnił samobójstwo w Jeziorach w ówczesnym woj. poleskim.
W Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku zgromadzono 262 prace artysty ze wszystkich okresów twórczości - placówka skupowała je od prywatnych kolekcjonerów od 1965 r. Są pejzaże, martwa natura, wczesne portrety i praca z połowy sierpnia 1939, zrobiona na kilkanaście dni przed samobójczą śmiercią Witkacego. Trzon kolekcji stanowią prace wykonane w ramach działającej w latach 1925-39 Firmy Portretowej 'S.I. Witkiewicz'.
A czy Witkacy był kiedykolwiek w Słupsku? Oczywiście, że nie!
Strona internetowa: www.muzeum.slupsk.pl/

Muzeum Etnograficzne w Toruniu

Wszyscy przyjeżdżający do Torunia są zdziwieni widokiem wsi przeniesionej w sam środek miasta. Zza drzew wyłaniają się chaty kryte trzciną lub słomianą strzechą. Z daleka widać skrzydła wiatraka, który można odwrócić w stronę wiatru. Brakuje tylko gospodarzy i służby kręcącej się po obejściu.
Te budynki są częścią Muzeum Etnograficznego. To wyjątkowe miejsce powstało w 1959 r. z inicjatywy wybitnej etnograf profesor Marii Znamierowskiej-Prüfferowej, pierwszej dyrektor placówki, która skupiła się na ratowaniu dziedzictwa kultury materialnej i duchowej wsi północnej Polski.
To obecnie jedna z największych tego typu placówek w kraju. Mieści się w kilku budynkach, m.in. w pochodzącym z 1824 r. arsenale oraz w forcie wybudowanym pod koniec XIX wieku. Na szczególną uwagę zasługuje ów arsenał artyleryjski, zbudowany na miejscu zburzonego kościoła św. Wawrzyńca. To pozostałość po dawnych fortyfikacjach miejskich. W budynku zachowały się strzelnice, a w jego wnętrzu ruchoma pochylnia, dzięki której na piętro transportowano działa i amunicję. Na parterze arsenału prezentowana jest stała wystawa pt. Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku (1850-1950), która zgodnie z pierwotną koncepcją Marii Znamierowskiej-Prüfferowej stanowi uzupełnienie ekspozycji skansenowskiej.
Skansen zajmuje powierzchnię ponad 1,7 hektara. Szczególnie imponująco prezentuje się centralnie usytuowany wiatrak 'koźlak' z 1896 r. z Wojtówki na Kujawach. Użytkowany przez trzy pokolenia młynarzy, jest nadal sprawny dzięki doskonale zachowanym urządzeniom. Innym ważnym obiektem jest sprowadzony ze Strzyg z ziemi dobrzyńskiej stuletni młyn wodny. Pierwotnie napędzany był strugą przepływającą za wsią, a współcześnie działanie wszystkich mechanizmów można obejrzeć dzięki zamontowanym silnikom elektrycznym. Warto również wspomnieć o kuźni z Jastrzębia z bogatym zbiorem imadeł, młotów, kowadeł, miechów i wyrobów kowalskich. Z Pływaczewa na ziemi chełmińskiej przeniesiono do Torunia remizę ochotniczej straży pożarnej z 1910 r., z zabytkowym sprzętem pożarniczym i mottem nad bramą: Bogu na chwałę, bliźniemu na pomoc. Jak wytapiano smołę i dziegieć można się dowiedzieć, oglądając zrekonstruowaną smolarnię z Lasek z połowy XIX wieku. Na terenie parku stoi również piec do wypieku chleba z Kaszub, gołębnik, różnego rodzaju przybudówki, piwnice, ziemianki, studnie, krzyże przydrożne, kapliczki, nagrobki mennonickie i ewangelickie. Jest również barka wodna, w której mieszkała rodzina trudniąca się rybactwem na Wiśle.
Turyści mogą zwiedzić także liczącą prawie 200 lat chałupę z Męcikału na Kaszubach. Składa się ona z dwóch izb mieszkalnych, a zamieszkiwała ją wielopokoleniowa rodzina. Pod nisko sklepionym sufitem umieszczono wszystkie sprzęty ówczesnego gospodarstwa domowego. Można poznać, jakie przedmioty dawniej towarzyszyły mieszkańcom gospodarstw wiejskich w ich codziennym życiu. Na ścianach obok świętych obrazów suszą się zioła. Naczynia są porozstawiane na stołach i kredensach, na ławach porozkładano narzędzia, ubrania, zabawki? Wszystko zastygło w oczekiwaniu na swoich dawnych gospodarzy. Natomiast w chałupie przeniesionej ze Skórzenna na Kociewiu mieścił się kiedyś warsztat rogownika, który z bydlęcych rogów sporządzał bogato zdobione naczynia i tabakierki.
Muzeum Etnograficzne przenosi w czasie i przestrzeni. W jednej chwili można stanąć w samym środku uroczej, otoczonej zielenią dawnej wsi. Warto tu zajrzeć o każdej porze roku, a także przed Bożym Narodzeniem i Wielkanocą, aby przekonać się, jak dawniej świętowano na wsi.
Strona internetowa: www.etnomuzeum.pl/

Kanał Elbląski

Jeden z najbardziej znanych i malowniczych szlaków żeglugowych Polski, poprzez jezioro Drużno i rzekę Elbląg łączy Zalew Wiślany z systemem jezior Warmii i Mazur. To najdłuższy kanał żeglowny w Polsce i unikalna w skali świata droga wodna, na której wykorzystuje się system przemieszczania statków za pomocą wózków poruszających się po pochylniach. Pochylnie są napędzane systemem kół lub turbiny, które czerpią energię z różnicy poziomów wody. Statki i jachty, żeby pokonać różnicę poziomów, są umieszczane na wózkach kolejowych i przeciągane po torowisku za pomocą stalowych lin, które porusza koło wodne. Na kanale są również cztery śluzy komorowe - w Miłomłynie, Zielonej, Ostródzie i Małej Rusi. Przy budowie Kanału Elbląskiego wykorzystano jeziora leżące na różnych wysokościach między Ostródą i Zalewem Wiślanym. Różnica poziomów sięga stu metrów.
Niezwykle ciekawy jest rejs na trasie Ostróda - Stare Jabłonki, która wiedzie przez Jezioro Drwęckie, Pauzeńskie, Szeląg Wielki i Szeląg Mały. Statki dwukrotnie pokonują śluzy - w Ostródzie i Małej Rusi. Na szlaku można napotkać chronione gatunki ptaków, wśród nich bielika, ale również żurawie, czaple i perkozy. Warto zobaczyć także Elbląg - podczas wycieczki podziwiamy malowniczą panoramę założonego w 1237 r. miasta, kierując się w stronę jeziora Druzno, niedaleko miejsca, w którym do IX wieku znajdowała się osada handlowa wikingów. Podczas rejsu rzeką Nogat zobaczymy zaś zamek krzyżacki w Malborku. Chętni mogą wypożyczyć luksusowy jacht motorowy.
Strona internetowa: www.zegluga.com.pl/

Muzeum Mydła i Historii Brudu w Bydgoszczy

Złośliwi mówią, że tego rodzaju muzeum mogło powstać tylko w mieście, do którego - całkowicie niesłusznie zresztą - przylgnęła łatka Brzydgoszczy. Tę prywatną placówkę National Geographic Travel umieścił na szczycie listy najbardziej interesujących polskich muzeów i dołączył do grona siedmiu współczesnych cudów Polski. Działa przy ul. Długiej 13-17. To chyba jedyne muzeum na świecie, gdzie zwiedzanie zaczyna się od obowiązkowego umycia rąk nad metalową miską, a kończy na samodzielnym wyprodukowaniu mydła.
Szczególnie ciekawie prezentuje się europejska historia brudu. W średniowieczu wspominano męczeńską śmierć św. Agnieszki, która nigdy się nie myła. 'Uwielbienie brudu i smrodu znudziło się Europejczykom ok. XI wieku. Wtedy zaczęły powstawać przyklasztorne łaźnie. To one stały się miejscem spotkań towarzyskich i różnorodnych uciech cielesnych' - informują twórcy muzeum. Europejczycy znów przestali się myć w XVI wieku, i to na 250 lat. Wszystko przez uczonych i kler. Twierdzili, że zarazę potęguje mycie w ciepłej wodzie, więc łaźnie zamknięto.
Poznamy tu dzieje higieny od starożytności aż po czasy współczesne. Zobaczymy np. 140-letnią przenośną toaletę, pierwsze prysznice, stare opakowania i gotowe mydła. W jednej z sal przenosimy się do średniowiecznej Bydgoszczy: zwiedzamy dawną łaźnię, wchodzimy do drewnianej balii i czytamy o dawnych rytuałach związanych z higieną. W kolejnych możemy zobaczyć dwie łazienki i pralnię z XIX wieku. A w nich stare żeliwne wanny, szczotki do szorowania, kostki mydlane, a także balie i pierwowzór prysznica sprzed dwustu lat.
Strona internetowa: www.muzeummydla.pl/

Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku

Jadąc autostradą A1 nad morze albo na południe kraju, warto zboczyć nieco z trasy i zatrzymać się we Włocławku. W Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej zobaczymy prace jednego z najbardziej tajemniczych twórców w Polsce.
Mówi się, że prawdziwego artysty nie tworzą dyplomy szkół plastycznych, środowiskowa popularność, sukcesy medialne i komercyjne. Tu ważny jest talent, samozaparcie, gorliwa praca, iskra boża. Ten dar posiadł rzeźbiarz samouk Stanisław Zagajewski z Włocławka.
Rodziców nie znał. Zimą 1929 r., gdy miał dwa lata, owiniętego w gazety znaleźli go ludzie w przedsionku kościoła św. Barbary w Warszawie. Później trafił do Ciechocinka do sióstr zakonnych Rodziny Marii. Kobiety dały mu na imię Stanisław. Nazwisko przypadło mu w spadku po chorym, który zmarł w przyklasztornym szpitalu. Od małego narzekał na dokuczliwość bliźnich: siostry miały go za ułomnego, a rówieśnicy przezywali, bo kulał na jedną nogę.
Na życie zarabiał, wykonując wiele zawodów: był kucharzem, ogrodnikiem, introligatorem, krawcem, dozorcą. Poszukiwania grosza zawiodły go do stolicy. Jego los odmienił się dopiero w 1963 r., gdy spotkał Aleksandra Jackowskiego, redaktora Polskiej Sztuki Ludowej, który załatwił mu pracę we włocławskiej Spółdzielni Sztuka Kujawska. Zagajewski utrzymywał się tam dzięki rzeźbieniu glinianych kogucików, nocami zaś tworzył własne dzieła.
- Sposób nakładania gliny podpatrzyłem u jaskółek budujących gniazdo. One przynoszą w dziobach po kawałeczku i przyklejają. I ja tak samo. Warstwa po warstwie. Rozrabiam maleńkie kuleczki w palcach, nakładam, modeluję. Jakby się chciało od razu z dużej bryły, to też można, ale ja tak nie robię. O glinie wiem dużo. Najważniejsze, żeby dobrze wyrobić. Nie da się mechanicznie, trzeba ręcznie. Żeby rzeźba miała szlikier, trzeba nasikać. To ważne. Trochę śmierdzi, ale potem, jak się gotową wypali, to nic nie czuć - opowiadał niegdyś 'Wyborczej'.
Jego wczesne prace poświęcone były zwierzętom. Zagajewski stworzył imponujący bestiariusz: zwierzęta łagodne i realistyczne zaczął zamieniać w coraz bardziej fantastyczne potwory. Glinę uzupełniał piórami, łuskami, kolcami, mchem. - Nie lubię w rzeźbach płaskich powierzchni. Podoba mi się, jak wszystkiego jest dużo. Wtedy dopiero jest ładnie i ciekawie - powtarzał.
W końcu zajął się głównie dziełami o tematyce religijnej, którą poznał w zakonnych ośrodkach opieki. Jest autorem 12 ołtarzy, z których tylko osiem zachowało się w całości. Zaczął tworzyć je na zlecenie kościołów i prywatnych kolekcjonerów. W latach 70. i 80. wiodło mu się lepiej. Jego prace zaczęli kupować kolekcjonerzy z zagranicy. Jednak powodzenie finansowe artysty wykorzystywali naciągacze, oszuści i pospolici złodzieje, którzy szybko łakomili się na zarobione w trudzie pieniądze.
Wybrał życie na uboczu. Nawet gdy Włocławek chciał podarować mu mieszkanie, Zagajewski nie opuścił swojego domostwa. Mimo że swoje rzeźby wystawiał w wielu renomowanych galeriach w kraju i na świecie, nie zmienił trybu życia. Znany był ze swojego lekceważącego stosunku do dóbr doczesnych: niegdyś dostał kanapę, meble i telefon, po kilku tygodniach się ich pozbył.
Stał się elementem folkloru Włocławka: zawsze sam, nieogolony, obdarty, brudny ciągnął dziecięcy wózek ze śmieciami, które w jego rękach wkrótce podwyższone zostaną do rangi największej sztuki, a za nim ciągnie się wataha psów. - Nigdy się nie przejmuję, co o mnie mówią. Artysta nie może słuchać innych, bo wtedy talent od niego odchodzi. Artysta jest równy Bogu. Tak jak on jest twórcą i to go różni od zwykłego człowieka - mówił.
Zmarł w 2008 r. Bogatą kolekcję jego prac ma Muzeum Śląskie, jednak największe zbiory rzeźb Zagajewskiego mieszczą się w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku - w zabytkowym spichrzu przy ul. Zamczej 10/12, gdzie można je oglądać na wystawie stałej.
Strona internetowa: muzeum.wloclawek.pl/

Lubuski Szlak Wina i Miodu

W Polsce wspaniale odradzają się tradycje winiarskie. Przekonuje o tym Lubuski Szlak Wina i Miodu - szlak turystyczny, który łączy obiekty związane z produkcją wina i miodu. Każdy, kto pokona tę trasę, może o sobie powiedzieć, że jest znawcą polskiego winiarstwa.
Tradycje winiarskie w województwie lubuskim sięgają XII wieku. Wiążą się najbardziej z okolicami Gubina, Krosna Odrzańskiego i Zielonej Góry, która była prowincją nadreńskiego regionu winiarskiego i obfitowała w plantacje winorośli. Najprawdopodobniej sprowadzone były przez benedyktynów ok. 1150 r.
W malowniczych winnicach można skosztować lubuskich win tak szlachetnych odmian, jak Regent, Pinot Noir, Traminer, Saint Laurent, oraz specjałów bazujących na winogronowych produktach, a także posłuchać, z jaką dumą o swoich osiągnięciach w uprawie winorośli opowiadają właściciele winnic. W pasiekach czekają na turystów miodowe specjały.
Zmęczeni podróżą możemy wybrać się na nocleg w gospodarstwie agroturystycznym. Warto obejrzeć Muzeum Etnograficzne w Ochli koło Zielonej Góry. Zobaczymy tutaj plenerową ekspozycję architektury winiarskiej z XVIII wieku. Poznamy, jak dawniej wyglądała uprawa winorośli, kukurydzy, zbóż, wikliny. Dowiemy się, jak kiedyś zbierano winogrona i toczono z nich sok.
W Muzeum Wina w Zielonej Górze odbywają się cykliczne spotkania branży winiarskiej. W Skansenie Pszczelarskim w Pszczewie zobaczymy eksponaty prezentujące pracę bartników i pszczelarzy. W maju w domu winiarza w zielonogórskiej Palmiarni kupimy zaś sadzonki winorośli i sprzęt do produkcji wina. Winnica Cantina w Mozowie zaprasza na biesiady winne przy ognisku. Equus w Mierzęcinie organizuje degustacje i winoterapię. Warto zobaczyć też Pałac Mierzęcin - największą winnicę w kraju.
Więcej informacji: szlakwinaimiodu.pl/

Stadnina w Janowie Podlaskim

To miejsce warto zobaczyć, zanim ostatecznie zmieni je polityczna 'dobra zmiana'. Stadnina koni w Janowie Podlaskim to mekka polskich koniarzy. Wszyscy miłośnicy tych szlachetnych zwierząt pielgrzymują w to miejsce, aby zobaczyć najpiękniejsze okazy w całej Europie. Stadnina leży w Wygodzie tuż pod Janowem, na dawnym szlaku z miasteczka do Bugu, który płynie zaledwie kilometr od zabudowań stajennych. Stajnie i wybiegi dla koni otaczają rozległe łąki i stary park. Na wschód od stadniny znajdziemy rezerwat przyrody ?Łęg Dębowy?, który co roku jest zalewany w okresie spływu wód wiosennych. Nadbużańskie łąki to zaś kraina rzadkich i chronionych gatunków ptaków.
Stadnina Koni w Janowie Podlaskim liczy 11 zabytkowych budynków stajennych. Najstarszy zachowany to wzniesiona w 1841 r. murowana stajnia ogierów czołowych z maneżem, zwana Czołową. Najbardziej charakterystyczna jest stajnia Zegarowa. Obie są dziełem znakomitego architekta warszawskiego Henryka Marconiego. W Czołowej wzniesiono połączone maneżem murowane stajnie Woroncowską i Wyścigową. Klacze ze źrebiętami trzymane są w drewnianych stajniach, tzw. prywatnych, które pojawiły się w stadninie pod koniec XIX wieku. Również młodzież przebywa w stajniach drewnianych. W parku znajdziemy zaś wielkie kamienie, które znaczą miejsce spoczynku najcenniejszych koni.
W Janowie spotkamy dwie rasy koni: czystej krwi arabskiej i półkrwi angloarabskiej. Polska hodowla uważana jest za najlepszą w świecie, dlatego aukcja koni rokrocznie przyciąga wielu Amerykanów, Belgów, Brytyjczyków, Włochów i hodowców z różnych stron świata - tak przynajmniej było jeszcze niedawno. W 2005 r. za 31 koni zagraniczni kupcy zapłacili prawie milion euro. Największym sukcesem finansowym była sprzedaż janowskiego ogiera El Paso za milion dolarów.
To miejsce da się zwiedzić z przewodnikiem. Po otwartym terenie można chodzić samodzielnie, zachowując szczególną ostrożność w pobliżu zwierząt.
Strona internetowa: http://skjanow.pl/

Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie

Krosno i okolice - zwane szklanym zagłębiem - są największym w Polsce skupiskiem hut szkła i pracowni artystycznego wyrobu szkła. Niektóre z firm, np. Krośnieńskie Huty Szkła Krosno, pracują nieprzerwanie od początku lat 20. minionego stulecia. Szkło z Krosna w przeszłości wielokrotnie trafiało do przywódców państw. W latach 70. i 80. ubiegłego stulecia Krośnieńskie Huty Szkła wykonały komplety szkła m.in. na dwory monarsze Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Japonii.
W skład działającego od prawie dwóch lat Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie wchodzą m.in. ekspozycja wzornictwa szkła, wystawa o historii szklarstwa, galeria nowości oraz prezentacja tradycyjnych metod produkcji. Zwiedzający może uczestniczyć w poszczególnych etapach wytwarzania szkła i dowiedzieć się o najnowszych trendach w branży.
Tę instytucję warto odwiedzić. Najważniejszymi atrakcjami Centrum są interaktywne pokazy produkcji i zdobienia szkła. W piwnicach przedprożnych oraz w sali wystaw czasowych zapoznać się natomiast można z ekspozycjami prezentującymi szkło artystyczne i użytkowe. Na turystów czekają także rozwijające kreatywność zajęcia z edukacji plastycznej, bogata oferta wydarzeń kulturalno-rozrywkowych oraz sklep z ręcznie wykonanymi pamiątkami.
CDS chwali się, że często zmienia program wystaw czasowych, a ekspozycje stałe nie mają charakteru nudnych prezentacji muzealnych. Każdej wystawie towarzyszą zajęcia edukacyjne dla dzieci. Zimą możemy zdobić bombki choinkowe i ozdoby świąteczne, a wiosną - dekoracje wielkanocne. Przez cały rok da się tu spróbować sił w przygotowywaniu oryginalnej biżuterii.
Co nas jeszcze tu czeka? 'Kulturalny piec' to pierwszy w Polsce projekt oparty na połączeniu wydarzeń artystycznych z pokazami produkcji szkła. W wyjątkowej scenerii pracowni hutniczej organizowane są m.in. koncerty i spotkania z podróżnikami. Obowiązkowy punkt programu stanowią próby wydmuchiwania szkła. A latem co dwa tygodnie odbywają się pokazy mappingu 3D, czyli trójwymiarowych animacji na budynkach. W dodatku jeszcze CDS organizuje wyjazdowe pokazy hutnicze oraz warsztaty zdobienia szkła.
Strona internetowa: www.miastoszkla.pl/

Puszcza Białowieska

Oby 'dobra zmiana' nie dotknęła również Puszczy Białowieskiej. Rząd chce zezwolić na potężną wycinkę drzew. Nasz prawdziwy skarb - ostatni las pierwotny na Niżu Europejskim - pokazuje, jak wspaniale radzi sobie przyroda bez ingerencji człowieka. Jest jedynym polskim obiektem przyrodniczym wpisanym przez UNESCO na Listę Światowego Dziedzictwa.
Według czytelników brytyjskiego dziennika The Guardian Białowieski Park Narodowy należy do 10 najlepszych europejskich parków narodowych, obok m.in. chorwackich Plitvic i czarnogórskiego Dormitoru. Ogromne wrażenie na Brytyjczykach zrobiły białowieskie dęby, największe z nich mają kilka metrów obwodu i rosną od kilkuset lat. Wiele ma swoje własne imiona, co również spodobało się czytelnikom i redakcji.
Kompleks zajmuje około 1500 km kw., z czego nieco ponad 40 procent leży po polskiej stronie granicy. Dominują tu podmokłe grądy z przewagą drzew liściastych - dębu, brzozy i olszy, licznie występuje, szczególnie w borach, świerk. Chociaż Puszcza Białowieska to obecnie w większości drzewostany przekształcone przez człowieka, wciąż można w niej odnaleźć fragmenty lasu pierwotnego i naturalnego. Występuje tu blisko 4 tys. gatunków grzybów i ponad 400 gatunków porostów. Puszcza Białowieska jest też miejscem bytowania największej wolnej populacji żubra na świecie. Żyje tu w stanie wolnym ponad 500 sztuk.
Odwiedzając tę okolicę, nie można pominąć rezerwatu pokazowego żubrów, położonego przy drodze z Białowieży do Hajnówki. W samej Białowieży interesujący jest okazały park i mieszczące się w nim ciekawe muzeum przyrodnicze oraz położony przy drodze na Pogorzelce skansen.
Absolutną perełką jest jednak rezerwat ścisły parku narodowego, czyli miejsce, gdzie na własne oczy przekonać się można, że las doskonale radzi sobie bez pomocy człowieka. Tylko tu oglądać można majestatyczne dęby, lipy i wiązy.
Białowieża to także atrakcje innego rodzaju - np. przejażdżka napędzaną siłą mięśni kolejową drezyną i atrakcyjne trasy do coraz popularniejszego nordic walkingu. W tej dyscyplinie przoduje położona u bram Puszczy Białowieskiej Hajnówka, oferująca maszerującym z kijkami kilkadziesiąt kilometrów dobrze przygotowanych tras.
Strona internetowa: www.bpn.com.pl/

Muzeum Historyczne w Sanoku

Sanok to jedno z najdalej wysuniętych na południowy wschód miast w kraju. Leży malowniczo w dolinie Sanu, w Kotlinie Sanockiej, u podnóża Gór Słonnych i Pogórza Bukowskiego. Po co zapuszczać się tak daleko od głównych tras? Tu znajdziemy jedną z największych kolekcji sztuki Zdzisława Beksińskiego. Nie przesadzimy, gdy określimy go mianem geniusza.
Ten wybitny malarz, rzeźbiarz, rysownik ukończył architekturę na Politechnice Krakowskiej. Pracował m.in. jako plastyk w Sanockiej Fabryce Autobusów Autosan, założonej przez Mateusza Beksińskiego, pradziada artysty. Karierę rozpoczął na początku lat 50. jako fotografik, potem zajął się rysunkiem i malarstwem. W latach 70. i 80. stał się popularny zarówno w kraju, jak i za granicą. Wówczas też ukształtował się jego charakterystyczny wizyjny sposób obrazowania, nazywany okresem fantastycznym. Jego obrazy pokazywane były w prestiżowych galeriach we Francji, Belgii, Niemczech, Japonii.
Muzeum Historyczne w Sanoku ma największą na świecie kolekcję dzieł Beksińskiego. Pod koniec życia artysta przekazał w depozyt obrazy i rysunki z ostatnich lat, uzupełniając kolekcję o dzieła wskazane jako ważne w jego dorobku. 21 lutego 2005 r. Zdzisław Beksiński został brutalnie zamordowany w swoim warszawskim mieszkaniu. Zgodnie z zapisem testamentowym artysty Muzeum Historyczne stało się jego jedynym spadkobiercą, przejmując kilka tysięcy prac, w tym fotografie, rysunki, grafiki i obrazy.
Kolekcja składa się z twórczości dzieł zebranych od lat 60. oraz przedstawia całe życie twórcze Beksińskiego. Znalazły się tu jego fotografie i wczesne rysunki. Obejmuje kilka tysięcy obrazów, reliefów, rzeźb, rysunków, grafik i fotografii. Ekspozycja prac artysty pozwala zwiedzającym galerię prześledzić kolejne etapy twórczości Beksińskiego. Na czwartym piętrze galerii zrekonstruowano warszawską pracownię Beksińskiego, jest drobiazgowo odtworzona, 'łącznie z widokiem, który artysta oglądał przez okno'. Na kilkunastu monitorach można oglądać filmy z Beksińskim oraz przygotowane katalogi. Części galerii poświęcone są kolejno: okresowi sanockiemu, warszawskiemu, rzeźbie, abstrakcji oraz grafice komputerowej. Szkice rysunków znajdują się w specjalnych aluminiowych szufladach. Można tu także zobaczyć dzieło wyjątkowe - ostatni obraz ukończony w dniu śmierci artysty.
Strona internetowa: http://www.muzeum.sanok.pl/