Torunianie, którzy odeszli w ostatnich 12 miesiącach

Wybitny okulista, nauczyciel akademicki Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy.
Urodził się 7 czerwca 1940 r. w Kowalewie Pomorskim. Dyplom lekarza uzyskał w 1964 r. na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku. Jego pierwszym miejscem pracy był Szpital Miejski w Toruniu. Następnie został zatrudniony w Oddziale Okulistycznym Zespołu Nauczania Klinicznego w Bydgoszczy, przekształconym później w Klinikę Okulistyczną Akademii Medycznej. Tam też napisał pracę doktorską "Zagadnienie profilaktyki odwarstwienia siatkówki w wysokiej krótkowzroczności u chorych z zaćmą". Publiczna obrona tej pracy odbyła się 1977 r. na Akademii Medycznej w Gdańsku. W tym samym roku objął stanowisko ordynatora Oddziału Okulistycznego w Szpitalu Wojewódzkim w Toruniu.
Był nie tylko świetnym praktykiem. Napisał około 100 artykułów z okulistyki i historii medycyny publikowanych w kraju i za granicą. Razem z fizykami z UMK angażował się w badania nad zastosowaniem węgla szklistego w medycynie oraz badania soczewek.
Zmarł 22 marca 2017 r. Miał 77 lat.

Emerytowana nauczycielka akademicka Wydziału Filologicznego UMK.
Urodziła się w 1935 r. w Trokach. Pracę na UMK w Toruniu rozpoczęła w 1975 r. Habilitowała się w 1988 r., stanowisko profesora nadzwyczajnego uzyskała w 1994 r., a nominację profesorską w 1999 r. Na toruńskim uniwersytecie zajmowała wiele kierowniczych stanowisk: w latach 1989-1991 kierowała Zakładem Teorii i Historii Literatury Rosyjskiej, w 1992-1994 Katedrą Filologii Rosyjskiej, a w 1995-2004 Pracownią Badań nad Literaturą Rosyjską. Prof. Brzoza była cenioną badaczką historii literatury rosyjskiej XIX i XX w., zwłaszcza twórczości Fiodora Dostojewskiego i wychowawcą wielu pokoleń młodzieży.
Zmarła 21 marca 2017 r. Miała 81 lat.

Emerytowany profesor Wydziału Prawa i Administracji UMK.
Był wybitnym autorytetem w dziedzinie prawa karnego procesowego, wieloletnim kierownikiem Katedry Postępowania Karnego. W latach 1978-1981 kierował Zaocznym Studium Prawa na Wydziale Prawa i Administracji UMK. Był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu i Towarzystwa Naukowego Prawa Karnego.
Zmarł 3 grudnia 2016 r. Miał 82 lata.

Była nauczycielką akademicką w UMCS w Lublinie, a od 2006 r. na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK, gdzie pełniła także funkcję kierowniczki Katedry Pedagogiki Szkolnej.
Stopień doktora uzyskała w 1989 r., habilitację w 2002 r.. a w 2012 r. otrzymała nominację profesorską. Od 2016 r. zajmowała stanowisko profesora zwyczajnego. Odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej.
Aktywność i twórczość naukowa lokuje prof. Chomczyńską-Rubachę wśród czołowych polskich pedagożek zajmujących się problematyką gender w edukacji, ukrytym programem w szkole, edukacją antydyskryminacyjną i równościową. Była osobą bardzo zaangażowaną w pracę zawodową, wzorem rzetelności naukowej i akademickiej, cenioną mentorką na wszystkich szczeblach rozwoju naukowego, przełożoną oraz koleżanką, kobietą o szerokich horyzontach myślowych i ogromnej wiedzy. Życzliwa, skromna, wrażliwa na przejawy dyskryminacji, zapalona podróżniczka, ciekawa ludzi i świata. Szczęśliwa żona, mama, babcia.
Zmarła 6 lutego 2017 r. Miała 59 lat.

Geomorfolożka, geografka, specjalistka z zakresu badań czwartorzędu. W latach 1950-1988 pracowała w Zakładzie Geomorfologii Instytutu Geografii UMK. Była członkiem Polskiego Towarzystwa Geograficznego oraz Towarzystwa Naukowego w Toruniu.
Zmarła 10 listopada 2016 r. Miała 89 lat.

Emerytowany nauczyciel akademicki Zakładu Antropologii UMK.
Urodził się 3 maja 1938 r. w Bydgoszczy. W 1967 r. ukończył studia biologiczne na UMK, a w 1974 r. obronił doktorat. W latach 1969-2003 był pracownikiem Zakładu Antropologii Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UMK. Jako antropolog zaangażowany był w badania populacji ludzkich historycznych i pradziejowych. Brał udział w ekshumacji i opracowaniu wyników dotyczących polskich oficerów zamordowanych m.in. w Charkowie, Katyniu i Miednoje.
Zmarł 13 marca 2017 r. Miał 78 lat.

Nestor toruńskich przewodników i znawca dziejów naszego miasta.
Urodził się w 1931 r., a mieszkańcem Torunia został w wieku ośmiu lat. W 1960 r. zdał egzamin na przewodnika turystycznego, przez lata oprowadzał po naszym mieście grupy polskich i niemieckich turystów. Był prezesem Koła Przewodników, a następnie Oddziału Przewodnickiego PTTK. Jego uczniami byli młodsi adepci tego zawodu.
Napisał książkę "Legendy toruńskie", publikował też wiele artykułów o tematyce regionalnej - jego felietony ukazywały się na łamach "Gazety Wyborczej" w Toruniu. To z jego inicjatywy na Starówce stoi dziś osiołek, rzeźba będąca obowiązkowym punktem każdej wycieczki do naszego miasta.
Zmarł 21 lutego 2017 r. Miał 86 lat.

Toruński fotografik i filmowiec.
Urodził się 13 kwietnia 1963 r. Przez 20 lat był fotografikiem. W latach 90. współpracował z wieloma warszawskimi czasopismami jak m.in. "Uroda", "Pani", "Kobieta i Życie". Pod koniec lat 90. przeprowadził się do naszego miasta.
To właśnie jemu zawdzięczamy narodziny fenomenu toruńskiej sceny filmowej. Realizował etiudy fabularne, dokumenty i wideoklipy muzyczne. Jego pierwszym w pełni docenionym przedsięwzięciem byli "Hakerzy Wolności" - w tym fabularyzowanym dokumencie opisał działaczy toruńskiej "Solidarności", którzy zakłócili sygnał komunistycznej telewizji i nadawali opozycyjne hasła. Później był m.in. "Panoptikon", w którym opisał losy Torunia, odwołując się do historii aresztu śledczego. W 2010 r. za swoje zasługi otrzymał Flisaka - nagrodę festiwalu Tofifest dla twórcy związanego z naszym regionem.
Zmarł 26 października 2017 r. po długiej chorobie. Miał 54 lata.

Nauczycielka akademicka w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych UMK. Przez wiele lat pełniła funkcję kierownika Zespołu Języka Angielskiego i zasiadała w Senacie UMK. Specjalizowała się w tłumaczeniach z dziedziny chemii, biologii, fizyki i ekonomii.
Była osobą bardzo zaangażowaną w pracę zawodową, wniosła znaczny wkład w rozwój Zespołu Języka Angielskiego. Chętnie dzieliła się swoim doświadczeniem i wiedzą z lektorami Studium. Była człowiekiem odważnie prezentującym swoje poglądy i dbającym o szeroko rozumiane dobro swoich podwładnych.
Zmarła 8 lutego 2017 r. Miała 75 lat.

Emerytowany nauczyciel akademicki Wydziału Sztuk Pięknych UMK, wieloletni kierownik Zakładu Kształcenia Artystycznego, założyciel Stowarzyszenia Pastelistów Polskich.
Zajmował się rysunkiem, malarstwem i grafiką. Od 1975 r. pracował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. W latach 1998-2011 kierował Zakładem Kształcenia Artystycznego w Instytucie Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa. W 2001 r. został profesorem zwyczajnym. Brał udział w wielu krajowych i międzynarodowych plenerach malarskich, podróżach artystycznych, wystawach, konkursach regionalnych i ogólnopolskich.
Zmarł 27 marca 2017 r. Miał 75 lat.

Artysta grafik, pracownik Wydziału Sztuk Pięknych UMK, założyciel Zakładu Projektowania Graficznego.
Urodził się 8 stycznia 1950 r. w Płocku. W 1973 r. ukończył studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK, gdzie następnie rozpoczął pracę. W latach 1997-2012 pełnił funkcję kierownika Zakładu Projektowania Graficznego. Uprawiał twórczość w zakresie grafiki warsztatowej i projektowania graficznego. Brał udział w 90 wystawach zbiorowych w kraju i 44 wystawach za granicą, sam zorganizował 11 wystaw indywidualnych. Był promotorem 75 dyplomów artystycznych w zakresie projektowania graficznego, nauczycielem i mistrzem dla licznego grona swoich wychowanków.
Zmarł 26 maja 2017 r. Miał 67 lat.

Emerytowany nauczyciel akademicki i wieloletni kierownik Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych UMK. Odznaczony Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Z UMK był zawodowo związany od lat 70., gdzie pracował jako wykładowca języka rosyjskiego. W latach 1989-2004 kierował SPNJO. Jako tłumacz, przedstawiciel Senatu UMK oraz członek Związku Nauczycielstwa Polskiego aktywnie działał na rzecz uniwersytetu.
Zmarł 4 marca 2017 r. Miał 76 lat.

Emerytowana pracowniczka naukowa Wydziału Humanistycznego UMK, kierowniczka Zakładu Psychologii UMK w latach 1973-1981.
Urodziła się w Wilnie w 1920 r. Była więźniarką łagrów sowieckich w latach 1945-1949. W 1952 r. ukończyła psychologię na UMK, siedem lat później rozpoczęła pracę na uniwersytecie. W 1966 r. obroniła doktorat. Przez wiele lat udzielała się w Polskim Towarzystwie Psychologicznym.
Zmarła 27 maja 2017 r. Miała 97 lat.

Nauczycielka akademicka języka angielskiego w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych UMK.
Autorka wielu tłumaczeń dla pracowników UMK oraz korekt językowych, występowała również w roli tłumacza w procesie akredytacji WNEiZ UMK. Opracowywała skrypty z zakresu hotelarstwa, słowniki na potrzeby turystyki, tłumaczyła teksty do albumów sztuki.
Zmarła 1 grudnia 2016 r.

Były poseł ZChN, neurolog i działacz miejscowego Klubu Inteligencji Katolickiej
Urodził się w 1926 r. we wsi Radziejowice na Mazowszu, ukończył studia na Akademii Medycznej w Warszawie, ćwierć wieku później w Gdańsku obronił doktorat.
Po studiach pracował w Koszalinie. Przez szykany ze strony SB postanowił się przeprowadzić - wybrał Toruń, gdzie przed wojną mieszkała jego żona. W naszym mieście dalej pracował jako lekarz, wstąpił też do Klubu Inteligencji Katolickiej. Z czasem został prezesem toruńskiego KIK, równolegle angażował się w działalność opozycyjną. W stanie wojennym został internowany.
W 1991 r. uzyskał mandat poselski, w wyborach startował z listy Wyborczej Akcji Katolickiej. Wstąpił do klubu parlamentarnego Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego. W Sejmie zasiadał do 1993 r., zajmował się głównie sprawami zdrowia.
Zmarł 31 stycznia 2017 r. Miał 91 lat.

Emerytowana nauczycielka akademicka Wydziału Nauk Historycznych, twórczyni toruńskiego bibliotekoznawstwa, kierowniczka Zakładu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w latach 1976-1982.
Urodziła się 20 sierpnia 1924 r. w Wilnie. Studia polonistyczne ukończyła na UMK w 1951 r., stopień doktora uzyskała w 1973 r. Pracę na UMK rozpoczęła w 1968 r. - w Oddziale Informacji Naukowej Biblioteki Głównej UMK. Od 1972 r. pełniła funkcję kierowniczki Oddziału Prac Naukowo-Dydaktycznych i Organizacyjnych. W roku akademickim 1975/76 prowadziła zaoczne studia bibliotekoznawcze, a od 1 października 1976 r. kierowała Zakładem Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej, początkowo związanym z Instytutem Filologii Polskiej. W latach 1983-1984, po przeniesieniu jednostki do Instytutu Historii i Archiwistyki, była jednym z jego wicedyrektorów.
Po przejściu na emeryturę w 1984 r. nadal prowadziła zajęcia dydaktyczne i przez wiele lat czuła się silnie związana z UMK. Zmarła 26 marca 2017 r. Miała 93 lata.

Filozof i teoretyk prawa, przez ponad 40 lat związany z UMK.
Urodził się 14 września 1949 r. w Bydgoszczy. Był absolwentem prawa na UMK, tu także uzyskał stopień doktora, doktora habilitowanego i tytuł naukowy profesora. Na toruńskim uniwersytecie pracował w latach 1973-2015, m.in. kierując Katedrą Teorii Prawa i Państwa. Był cenionym znawcą teorii państwa i prawa oraz filozofii prawa, autorem podstawowych podręczników w tym zakresie.
Prof. Morawski był stypendystą Fundacji Humboldta, członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu. W kadencji 2011-2015 był sędzią Trybunału Stanu. W grudniu 2015 r. Sejm wybrał go w skład Trybunału Konstytucyjnego.
Zmarł w nocy z 11 na 12 lipca 2017 r. Miał 68 lat.

Archeolog, wybitny znawca uzbrojenia średniowiecznego.
Urodził się 7 maja 1939 r. w Lublinie. Był absolwentem studiów archeologicznych na Uniwersytecie Łódzkim. Jeszcze w trakcie nauki rozpoczął pracę w łódzkim Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym, po studiach pracował na Uniwersytecie Łódzkim i w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN.
Z UMK związał się w 1986 r., rozpoczynając pracę w ówczesnym Instytucie Archeologii i Etnografii na Wydziale Humanistycznym. Był kierownikiem Zakładu Historii Uzbrojenia i pierwszym prodziekanem Wydziału Nauk Historycznych. Funkcję tę sprawował do 1999 r.
Prof. Nowakowski zajmował się historią i archeologią pogranicza, szczególnie zaś dziejami uzbrojenia średniowiecznego i archeologią pól bitewnych. Był jednym z najbardziej uznanych znawców dawnej broni w Polsce, kierował pracami badawczymi na polach grunwaldzkich.
Zmarł 4 marca 2017 r. Miał 77 lat.

Emerytowany nauczyciel akademicki Instytutu Historii i Archiwistyki UMK. Zasłużony uczony i wychowawca wielu pokoleń historyków, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Urodził się 10 lipca 1935 r. w miejscowości Nowiny w powiecie włocławskim. W 1960 r. ukończył studia historyczne na UMK w Toruniu. Doktorat napisany pod kierunkiem prof. Jerzego Wojtowicza obronił w 1969 r. Habilitację uzyskał w 1989 r., a tytuł profesora w roku 1995. Z toruńskim uniwersytetem związany był zawodowo w latach 1961-1990. Specjalizował się w historii Polski, a także historii oświaty i wychowania.
Zmarł 26 grudnia 2016 r. Miał 81 lat.

Emerytowany pracownik Instytutu Fizyki UMK.
Urodził się 30 kwietnia 1927 r. w Tomaszowie Mazowieckim. Po maturze w I Liceum Ogólnokształcącym w Słupsku rozpoczął studia fizyczne. Po dwuletnim okresie pracy jako nauczyciel, aż do emerytury związał się z UMK.
Był wicedyrektorem Instytutu Fizyki w latach 1970-71, kierownikiem kilku zakładów naukowych w latach 1969-1989. Brał aktywny udział w powstaniu czasopisma "Reports on Mathematical Physics", którego jednym z redaktorów był przez długie lata. Jego badania naukowe dotyczyły metod matematycznych fizyki, w szczególności problemu tzw. N-reprezentowalności.
Zmarł 2 lipca 2017 r. Miał 90 lat.

Mikrobiolog, wieloletni pracownik Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UMK.
W trakcie swojej wieloletniej pracy naukowej związany był z UMK. Odbył także dwuletni staż naukowy w Purdue University oraz trzymiesięczny w Leeds University. Po powrocie ze stażu zapoczątkował na wydziale zajęcia dydaktyczne z zastosowania wielowymiarowych metod statystycznych w biologii. Zainteresowania naukowe dotyczyły głównie mikroorganizmów środowiska glebowego, o czym świadczy większość opublikowanych prac.
Zmarł 25 października 2016 r.

Adiunkt w Instytucie Socjologii UMK, ceniona badaczka i wychowawczyni wielu pokoleń młodzieży.
Urodziła się w 1951 r. W 1974 r. ukończyła na UMK filologię polską, w 1987 r. filologię angielską na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2002 r. obroniła na UMK doktorat, habilitowała się w 2014 r. Pracę na toruńskim uniwersytecie rozpoczęła w 1989 r. Poszukiwania badawcze obejmowały przede wszystkim socjologię literatury. W dydaktyce poszerzała swoje zainteresowania m.in. o socjologię kina i kulturę krajów anglojęzycznych.
Brała udział w redagowaniu "Roczników Historii Socjologii" i przewodniczyła Toruńskiemu Uniwersytetowi Trzeciego Wieku.
Zmarła 3 kwietnia 2017 r. Miała 66 lat.

Zasłużona nauczycielka akademicka, wykładowczyni w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych UMK.
Zmarła 28 października 2016 r. Miała 98 lat.

Historyk, nestor polskich archiwistów, jeden z Twórców Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Urodził się 12 września 1922 r. w Biesiekierzu (woj. łódzkie). Jego dziadek prof. Kazimierz Twardowski był profesorem Uniwersytetu Jana Kazimierza, twórcą polskiej filozofii uniwersyteckiej, a stryj Kazimierz Tomczak, biskupem sufraganem łódzkim. Druga wojna światowa przerwała naukę Andrzeja Tomczaka w łódzkim Liceum Humanistycznym. Kontynuował ją na tajnych kompletach, działając jednocześnie w konspiracji, najpierw w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w Armii Krajowej. Po zdaniu tajnej matury sam zaczął uczyć młodzież w konspiracyjnym gimnazjum.
W 1945 r. rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Łódzkim, jednak za sprawą działalności konspiracyjnej szybko znalazł się pod obserwacją UB. Po roku, w ślad za swoim mistrzem, twórcą UMK, prof. Ludwikiem Kolankowskim, wyjechał do Torunia. Studia łączył z pracą na stanowisku asystenta i działalnością na rzecz wciąż organizującego się uniwersytetu. Wielokrotnie wspominał m.in. swoje wyjazdy na ziemie zachodnie i północne, skąd przywożono książki dla uniwersyteckiej biblioteki. Podczas jednej z nich cudem uniknął śmierci z rąk radzieckiego żołnierza.
Po uzyskaniu doktoratu władze polityczne zmusiły go do opuszczenia UMK. Wrócił do Łodzi, podejmując pracę w Wojewódzkim Archiwum Państwowym. Dopiero zmiany polityczne w kraju umożliwiły mu powrót do pracy naukowej na UMK, gdzie w 1957 r. podjął pracę w Katedrze Archiwistyki i Nauk Pomocniczych. W 1964 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego, a wkrótce objął kierownictwo specjalizacji archiwistycznej na Wydziale Humanistycznym. Dzięki zaangażowaniu prof. Tomczaka i licznym kontaktom naukowym z uczelniami i archiwami w Polsce i za granicą, archiwistyka stała się jednym z filarów toruńskiej szkoły historycznej.
W 1974 r. Andrzej Tomczak uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1981 r. profesora zwyczajnego. Na emeryturę przeszedł w 1992 r., wciąż jednak aktywnie prowadząc badania naukowe i zajęcia ze studentami. Dorobek prof. Tomczaka liczy ponad 350 pozycji dotyczących archiwistyki, w tym organizacji i historii archiwów, historii politycznej Polski w XVI w., geografii historycznej i kartografii.
Zmarł 8 lutego 2017 r. Miał 94 lata.

Matematyk związany z dawnym Wydziałem Matematyki, Fizyki i Chemii UMK.
Urodził się 20 grudnia 1932 r. w Korytowie koło Radziejowa Kujawskiego. W latach 1953-58 studiował fizykę na UMK. Po ukończeniu studiów podjął pracę jako asystent w Katedrze Fizyki Doświadczalnej UMK w zespole prof. Kazimierza Antonowicza i włączył się w nurt badań materiałów węglowych przy użyciu metody elektronowego rezonansu paramagnetycznego.
W roku 1965 uzyskał stopień doktora nauk fizycznych, a następnie rozpoczął pracę w Biurze Urządzeń Techniki Jądrowej w Bydgoszczy, w której później - po restrukturyzacji i zmianie nazwy na Zjednoczone Zakłady Urządzeń Jądrowych POLON - objął stanowisko dyrektora Zakładu Urządzeń Dozymetrycznych.
Zmarł w nocy z 25 na 26 maja 2017 r. Miał 85 lat.

Emerytowany profesor UMK, nestor polskiej socjologii wsi, niestrudzony społecznik.
Urodził się w 1919 r. w Warszawie w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. Był absolwentem Szkoły Rydzyńskiej, prowadzonej przez Tadeusza Łopuszańskiego. Z rodziny i szkoły wyniósł pozytywistyczny etos pracy u podstaw. W 1947 r. ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim, a w rok później Szkołę Główną Handlową. W 1949 r. uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora. W latach 1950-1955 pracował jako nauczyciel w szkołach średnich w Warszawie i Poznaniu, następnie podjął studia w Paryżu. Pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, gdzie w 1963 r. otrzymał habilitację. Tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1973 r., objął wówczas stanowisko profesora nadzwyczajnego, w 1989 r. został profesorem zwyczajnym. Pracę w Instytucie Socjologii UMK w Toruniu rozpoczął w 1983 r. W 1989 r. przeszedł na emeryturę, ale kontynuował zajęcia ze studentami do 1994 r.
Był czołowym polskim socjologiem wsi. Na przełomie lat 60. i 70. z amerykańskim socjologiem Alvinem L. Bertrandem, wypracował m.in. teoretyczne podstawy aktywizacji i rozwoju społeczności lokalnych oraz sozologii społecznej. Stanowią one podstawy fundamentalnego, przygotowanego w Polsce przez jego toruńskich uczniów, paradygmatu rozwoju wsi, funkcjonującego pod nazwą rewitalizacji obszarów wiejskich.
Był wybitnym społecznikiem: ekologiem, propagatorem ruchu AA w Polsce, długoletnim prezesem Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej.
Zmarł 7 czerwca 2017 r. Miał 98 lat.

Wieloletni szef Młodzieżowej Spółdzielni Mieszkaniowej. Na prezesowskim stołku zasiadał nieprzerwanie od 2003 r. Był działaczem ruchu młodzieżowego i członkiem PZPR. Zanim trafił do spółdzielni mieszkaniowej, był dyrektorem Toruńskiego Ośrodka Mikroelektroniki UNITRA-TOMI. Prowadził też własną firmę.
Zmarł 14 listopada 2016 r. Miał 69 lat.