Przy drodze krajowej nr 10, w Wymysłowie pomiędzy Cierpicami a Przyłubiem, znajduje się dziewięć bojowych schronów typu Ringstand 58c potocznie zwanych Tobrukami i jeden schron bierny Regelbau 668. Każdego dnia przejeżdża koło nich tysiące samochodów. Warto zwolnić. Kilka z nich widać z drogi.
- O ich istnieniu wiedzieliśmy od dawna, ale nigdy wcześniej nie zostały policzone. Schrony są wyjątkowo interesujące, bo część z nich Niemcy po wybudowaniu nie zdążyli obsypać. Nie starczyło im czasu - informuje Jarosław Butkiewicz z ,,Bunkra'', który przygotował mapę i oznaczył każdy ze schronów GPS-em. Na razie prezentujemy wspomnianą mapę, w dalczej części publikacji zdjęcia każdego ze schronów.
Pierwsza połowa 1944 r. przyniosła niemieckim wojskom klęski na wszystkich frontach. Na wschodzie w sierpniu Armia Czerwona sięgnęła linię Wisły. Niemcy postanowili zbudować ufortyfikowane punkty oporu wokół większych miast. W naszym regionie pasmem fortyfikacji postanowiono wzmocnić Włocławek i Toruń (zbudowane prawdopodobnie w sierpniu 1944 r.). Punkt Oporu Wymysłowo stanowił część zachodniej linii obrony Torunia. Na południu od niego, w kierunku Ciechocinka, znajduje się z kolei Punkt Oporu Otłoczyn. To tam odkopano w trakcie budowy autostrady A1 dwa Tobruki. Jeden z nich w styczniu 2011 r. został przewieziony do Skansenu Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń, drugi nadal leży na boku przy budowanej drodzie. Schrony z Wymysłowa i Otłoczyna nie wzięły udziału w walkach. Armia Czerwona początkowo ominęła od południa Toruń, 23 stycznia 1945 r. ,,wyzwalając" Bydgoszcz.
Na omawianym obszarze wybudowano schrony bojowe typu Ringstand 58c(bądź d), tzw. Tobruki z okrągłym otworem w stropie, umożliwiającym okrężna obronę z broni ręcznej o kącie ostrzału 360 stopni, np. z karabinu maszynowego MG 34 lub MG 42. Schron usadowiony był w wykopie i następnie obsypany ziemią. Ponad jej poziom wystawał jedynie strop przedziału bojowego z otworem do prowadzenia ognia. W przypadku zagrożenia strzelec chował się we wnętrzu. Wejście prowadziło przez boczny otwór w ścianie, poprzez wykop. Zaletą schronu były małe rozmiary, znacznie utrudniające jego wykrycie i zniszczenie. Kolejnym atutem była prosta konstrukcja i niskie koszty budowy. Załogę stanowił jeden albo dwóch żołnierzy. Grubość ścian wynosiła 40 albo 60 do 80 cm. Obsypane ziemią były praktycznie niemożliwe do zniszczenia.
Tobruki połączone były systemem okopów, które w doskonałym stanie zachowały się w terenie. Linię obrony Wymysłowo wzmacniał schron bierny Regelbau 668. Było w nim miejsce dla sześciu żołnierzy. Składał się wejścia, śluzy przeciwgazowej, izby pogotowia, wyjścia ewakuacyjnego i peryskopu obserwacyjnego. Regelbau 668 znajduje się tuż przy południowej skrajni drogi nr 10. Nawet stojąc kilka metrów od niego jest praktycznie niewidoczny, bo całkowicie schowany pod ziemią. Wejście do wnętrza jest częściowo zasypane.
Tobruki są bardzo często spotykane w Polsce. Znajdują się Warszawie, Grudziądzu, Pile, Wrocławiu, Sieradzu, Bochni, Chełmie, Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym i na Wale Pomorskim.
W lesie jest jeszcze jedna terenowa fortyfikacja. Rów przeciwczołgowy przecina w poprzek drogę krajową nr 10 i biegnie kilkaset metrów na północ i południe od niej. Przeszkoda jest wyjątkowo trudna do pokonania, bo została wybudowana na naturalnym wzniesieniu. Widać ją doskonale w lesie.
Punkt Oporu Wymysłowo koło Cierpic leży w ciągu planowanej budowy drogi ekspresowej S10. Czas kilku z nich jest policzony. Nie zostanie zachowany schron bierny Regelbau 668 (na zdjęciu jego wnętrze) i prawdopodobnie kilka Tobruków.
A teraz czas na zdjęcia poszczególnych schronów zaznaczonych na mapie. Numer 1 jest widoczny z drogi w kierunku Bydgoszczy po prawej stronie. Częściowo obsypany, nienaturalnie umieszczony powyżej poziomu gruntu. Widok od strony południowej - po prawej nad wejściem widoczny otwór po stalowym kominie. Każdy schron miał być wyposażony w mały piec do ogrzania wnętrza.
Pobudowany na skraju wysokiej skarpy. W głębi widoczne rozlewisko Wisły i dalej sama rzeka. Schron nie został obsypany.
Znajduje się w środku lasu między drogą a skrajem skarpy. Widok na wejście i schody do komory bojowej.
Kolejny Tobruk wybudowany na skraju skarpy rzecznej. W głębi widoczna Wisła.
To trzeci Tobruk wybudowany na skraju skarpy. Niestety, od wewnątrz okopcony
W środku każdego z tego typu schronów stał wyprostowany żołnierz, prowadząc przez otwór w stropie ostrzał z karabinu maszynowego.
Najbardziej znany Tobruk przy północnej skrajni drogi nr 10. Całkowicie zasypany. Widoczny wczesną wiosną. Później jest zarośnięty przez trawy.
Stoi na południe od drogi nr 10.
Stoi na południe od drogi nr 10.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze