Historia Klamry zaczęła się w 1993 roku w toruńskiej Od Nowie przy ul. Gagarina 37A. Przegląd opisywał najważniejsze wydarzenia sceny, która swoją siłę, wrażliwość i ekspresję na dobre okazała dopiero po 1989 roku. Przez ten czas w klubie na Bielanach gościły najważniejsze grupy związane z niezależnymi środowiskami twórczymi m.in. Wierszalin, Teatr Ósmego Dnia, Cogitatur, Kana i Teatr Porywacze Ciał.
Zdaniem wielu krytyków i teatrologów, festiwal od lat należy do najważniejszych wydarzeń teatralnych w kraju. Organizatorzy od lat stawiają na różnorodność - chcą pokazać jak najszersze spektrum sceny alternatywnej w Polsce, wskazać na bogactwo i wielość wydarzeń.
Klamra jest czujna, jeśli chodzi o zupełnie nowe zjawiska estetyczne. Twórcy festiwalu starają się badać obszary z pogranicza teatru i innych dziedzin sztuki. To bardzo mądre i inspirujące wydarzenie artystyczne - każdemu spektaklowi towarzyszy dyskusja z jego autorami. Choć festiwal nie odbywa się w formule konkursu, widzowie Klamry wyłaniają najlepszy spektakl w plebiscycie - jedyną nagrodą jest zaproszenie na przyszłoroczną edycję przeglądu.
Festiwal zacznie się w sobotę 6 kwietnia o godz. 19. Teatr Papahema, zeszłoroczny zwycięzca nagrody publiczności, zaprezentuje w toruńskiej Od Nowie spektakl Proces. Rekonstrukcja. O godz. 21 zobaczymy zaś Fundację Banina, która pokaże Kolorową, czyli biało-czerwoną. Następnego dnia o godz. 19 teatr Kana przedstawi spektakl Gęstość zaludnienia. Historia wybuchu. O godz. 20.30 zacznie się wernisaż wystawy Archiwalne plakaty teatralne z kolekcji Krzysztofa Dydo. Niedzielę zamknie zaś o godz. 21 widowisko Ludzie mówią... w wykonaniu teatru Niebopiekło.
W poniedziałek 8 kwietnia o godz. 19 obejrzymy Geometrię Teatru Usta Usta Republika, a na godz. 21 zaplanowany jest seans filmu Przechowalnia w reżyserii. Marianny Korman. Ciekawie zapowiada się także wtorek 9 kwietnia. O godz. 19 na Klamrze pojawi się słynna Komuna Warszawa, która pokaże 7 pieśni o awangardzie, a o godz. 21 zacznie się projekcja głośnego filmu Gdyby ulica Beale umiała mówić w reżyserii Barry Jenkinsa.
W środę 10 kwietnia o godz. 19 zobaczymy spektakl Zrobie co zechce w wykonaniu Teatru Porywacze Ciał, a o godz. 21 czeka nas jazzowy koncert Wojciecha Jachny z duetem HATI z Torunia. Następnego dnia o godz. 19 zobaczymy Tragedię Jana - koprodukcję Teatru Chorea z Warszawskim Towarzystwem Scenicznym, a czwartkowe propozycje o godz. 21 dopełni Teatr Falkoshow z widowiskiem Falkoshow. Iluzja marionetki.
Ostatnim spektaklem, jaki poznamy na tegorocznej Klamrze, będzie Ja, Sendlerowa Teatru Barakah. Widowisko zacznie się w piątek 12 kwietnia o godz. 19. Następnego dnia o tej samej porze poznamy laureatów plebiscytu publiczności - chwilę później rozpocznie się koncert formacji Voo Voo, które zamknie toruński festiwal.
Więcej: www.klamra.umk.pl/
Ich spektakle na Klamrze zawsze są wielkim wydarzeniem. W Toruniu zobaczymy Zrobie co zechce - najnowsze przedstawienie Teatru Porywacze Ciał.
To profesjonalny teatr prywatny, który istnieje od 1992 roku. Tworzą go absolwenci wrocławskiej PWST: Katarzyna Pawłowska i Maciej Adamczyk - zawodowi aktorzy, którzy pełnią również funkcję dramaturgów i reżyserów. Tworzą spektakle autorskie i bardzo różnorodne: salowe, plenerowe, muzyczne, monodramy, akcje jednorazowe, wystąpienia i działania na styku teatru i sztuki performance.
W swoich działaniach artyści testują różne formy i konwencje - wykorzystują stylistykę wodewilu, kabaretu i happeningu, balansując między bezpośredniością psychodramy a dystansem metafory. Posługują się strategią parodii i pastiszu, używają znaków i symboli kultury współczesnej, zestawiają teksty literackie z wulgaryzmami, arcydzieła z kiczem. W swoich spektaklach twórcy mierzą się z mitami popkultury, kpią z nich, przedrzeźniają je, a jednocześnie pokazują jak dalece są przez nie ukształtowani.
Teatr Porywacze Ciał od początku swojego istnienia prowadzi działalność warsztatową i edukacyjną - w Poznaniu zaprasza na zajęcia aktorskie, a przy okazji prezentacji festiwalowych organizuje cykle warsztatowe dla młodzieży i dorosłych. Teatr prezentował swoje spektakle na wszystkich ważniejszych festiwalach teatralnych w Polsce, a także w Niemczech, Holandii, Czechach, Słowacji, Słowenii, Chorwacji, Wielkiej Brytanii, Austrii i Kanadzie.
Najnowszy spektakl Teatru Porywacze Ciał to Zrobie co zechce według tekstu Macieja Adamczyka, w reżyserii i wykonaniu Katarzyny Pawłowskiej i Macieja Adamczyka. Premiera odbyła się podczas obchodów 25-lecia działalności teatru w październiku 2018 roku. - Czy postrzegasz świat jako miejsce pełne schematów i powtórzeń? Czy chmara motyli we śnie to znak, że przyszłość wygląda obiecująco? Czy kontakt z ludźmi jest dla Ciebie równie ważny jak dieta? Czy marnując swoje możliwości intelektualne masz poczucie straty? Czy wiesz na czym właściwie polega piękno tej krainy? Usiądź z nami i pofilozofuj sobie - proponują twórcy przedstawienia.
Na podstawie materiałów prasowych
Ja, Sendlerowa to poruszająca opowieść o kobiecie, która podczas wojny ocaliła tysiące istnień ludzkich. Zaprezentuje ją krakowski teatr Barakah.
Teatr powstał w 2004 roku z inicjatywy reżyserki i aktorki Any Nowickiej oraz scenografki i aktorki Moniki Kufel. Założycielki poszukiwały dla swojego teatru nazwy uniwersalnej, łączącej cele teatru oraz jego przekaz - stąd słowo barakah, które w języku arabskim oznacza błogosławieństwo. Teatr łączy w sobie tematy i tradycje z różnych stron świata. Od 2013 roku siedziba Barakah znajduje się przy ulicy Paulińskiej 28 w przestrzeni będącej przed drugą wojną światową Nową Mykwą żydowską, zwaną także Łaźnią Ludową Rytualną.
Przez kilkanaście lat działalności artyści wyprodukowali kilkadziesiąt spektakli z udziałem aktorów na co dzień występujących na scenach największych teatrów w całej Polsce. Większość z nich to spektakle prapremierowe współczesnych sztuk teatralnych, przeznaczone dla widzów powyżej 16. roku życia. W 2012 roku Teatr Barakah został uhonorowany prestiżową nagrodą im. Leona Schillera za wybitne osiągnięcia w dziedzinie teatru, przyznaną przez Związek Artystów Scen Polskich.
Ja, Sendlerowa to spektakl zainspirowany książką Anny Bikont Sendlerowa. W ukryciu. Irena Sendlerowa była słynną polską działaczką społeczną pochodzenia żydowskiego. Dzięki zaangażowaniu w przedsięwzięcia patriotyczne zdążyła uratować w czasie drugiej wojny światowej tysiące osób zagrożonych represjami hitlerowskimi. - W spektaklu nie znajdziemy rozbudowanych wątków biograficznych, gdyż postać Ireny Sendlerowej twórcy potraktowali jako symbol. Przedstawienie nie skupia się na faktach z życia Sendlerowej, ale na próbie pokazania jej punktu widzenia. Dlatego dosłownie i w przenośni twórcy oddają głos tytułowej postaci - zapowiadają organizatorzy festiwalu.
Artyści na początku przedstawiają losy trójki dzieci żydowskiego pochodzenia, prowokując w ten sposób bohaterkę do wyrażenia swojego zdania. - Irena Sendlerowa staje się symbolem walki o pokój, niepodległość osobistą, także symbolem empatii walczącej z bezwzględną, chłodną maszyną. Spektakl jest także opowieścią o przejmowaniu osobistej historii dla zbiorowego poczucia komfortu, opowieścią o ostatecznej samotności bohaterstwa, rozczarowaniu oraz o samotności człowieka wobec okrucieństwa i obojętności świata - dodają twórcy festiwalu.
Teatr Niebopiekło w przedstawieniu Ludzie mówią mierzą się z problemem kościelnej pedofilii.
Teatr powstał w Bydgoszczy w 2003 roku z inicjatywy Andrzeja Stróża, który przez lata związany był z Trzecim Teatrem w Drodze. Tematyka spektakli tego zespołu oscyluje wokół pytań podstawowych: o życie i śmierć, dobro i zło. Teatr w swojej estetyce jest minimalistyczny, świadomie rezygnuje z najnowszych technologii i multimediów, a cały ciężar skupia na emocjach i aktorze oraz jego wiarygodności.
Widowisko, które zobaczymy w Toruniu na festiwalu Klamra, jest przedstawieniem opartym na prawdziwej historii, która zdarzyła się w jednym z małych miasteczek Polski. Twórcy podejmują trudny i kontrowersyjny temat pedofili w kościele. Bohaterką spektaklu jest kobieta - ofiara pedofilii. To na nią spada kara - wykluczenie z miejscowej społeczności, wynikające z egoizmu i strachu przed niewygodną prawdą, która rujnuje fundamenty uporządkowanego życia w wierze.
Teatr Papahema działa od pięciu lat. Młodzi aktorzy z powodzeniem łączą klasykę ze współczesną wrażliwością, środki teatru aktorskiego z bogactwem języka teatru formy, żart i dystans z poważną refleksją.
Zespół powstał w 2014 roku z inicjatywy ówczesnych studentów roku dyplomowego Wydziału Sztuki Lalkarskiej Akademii Teatralnej w Białymstoku. Papahema regularnie prezentuje swoje przedstawienia w Teatrze Polonia w Warszawie, Teatrze Dramatycznym im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku oraz Teatrze Miejskim w Gliwicach, współpracuje również z Teatrem Powszechnym im. Zygmunta Hübnera, Teatrem WARSawy i Och-Teatrem w Warszawie oraz Operą i Filharmonią Podlaską. Dotychczas zrealizował dziesięć spektakli oraz jeden performance. Do swoich największych sukcesów twórcy mogą zaliczyć zdobycie trzeciej nagrody na 20. Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku w nurcie SzekspirOFF za spektakl Macbett oraz Nagrody Publiczności i Nagrody Gazety Festiwalowej Shakespeare Daily na 21. Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku w nurcie SzekspirOFF za Poskromienie złośnicy. Grupa jest także ubiegłorocznym laureatem nagrody publiczności festiwalu Klamra za spektakl Skłodowska. Radium girl.
Proces. Rekonstrukcja w reżyserii Tomasza Kaczorowskiego to przedstawienie inspirowane powieścią Franza Kafki. - Twórcy postanowili nie tylko powołać kolejny proces, ale także wszcząć śledztwo - podjąć próbę rekonstrukcji zdarzeń oraz przesłuchać świadków w poszukiwaniu dowodów i poszlak. Być może taka perspektywa rzuci nowe światło na postać najsłynniejszego oskarżonego w historii światowej literatury XX wieku. Spektakl pełen jest komizmu i absurdalnego humoru - mówią organizatorzy.
Teatr Usta Usta od prawie dwóch dekad zaskakuje spektaklami stawiającymi na interakcję z publicznością. Tym razem w Toruniu zobaczymy przedstawienie Geometria.
W 2000 r. Wojciech Wiński i Marcin Liber założyli w Poznaniu Teatr Usta Usta. Zaczęli od premiery spektaklu A., czarnego kryminału na motywach powieści Miasta ze szkła Paula Austera. Wtedy też duet rozszedł się, ale Wiński kontynuuje tradycję jako Teatr Usta Usta Republika.
Każdy spektakl poznańskiego zespołu był swoistym eksperymentem. Zdaniem krytyczki teatralnej Joanny Derkaczew, w spektaklach poznańskiej grupy zanika podział na tego, co tworzy, narzuca i tego, co potulnie przyjmuje jego wizję.
Geometria Teatru Usta Usta Republika nawiązuje do Zamku Franza Kafki. Spektakl przywołuje postaci z tego dzieła, wciągając przybyłe osoby w tajemniczą grę pozorów, kostiumów, ról i masek. W tym odrealnionym świecie nic nie jest takie jak się wydaje, a każdy próbuje odnaleźć przydzielone dla siebie miejsce. Po raz kolejny grupa prowadzi grę z widzem i formą.
- Już sam tytuł Geometria z dopiskiem Casting wprowadza specyficzną podwójną perspektywę. Publiczność wchodzi w rolę uczestników castingu do spektaklu w reżyserii Wińskiego, który opowiada o castingu do przedstawienia Geometria w reżyserii Barnabasa. Widzów się zagaduje, zaczepia i włącza do spektaklu. Całość odbywa się w charakterystycznej dla teatru Usta Usta poetyce absurdu i groteski, przy jednoczesnym unikaniu patosu i moralizatorstwa - wyjaśniają organizatorzy festiwalu.
Teatr Chorea od lat eksperymentuje z pieśniami, obrzędami i starymi tekstami kultury. Na Klamrę przyjedzie z widowiskiem Tragedia Jana.
Chorea powstał w 2004 roku w Lublinie. Na początku realizowało badania nad źródłami tańca i muzyki, eksplorując kulturę antyku. Pierwsze widowiska opierały się na pracy Orkiestry Antycznej prowadzonej przez Tomasza Rodowicza i Macieja Rychłego oraz Tańców Labiryntu Doroty Porowskiej i Eli Rojek. Od 2007 roku zespół ma swoje stałe miejsce w dawnych fabrykach Scheiblera przy ul. Tymienieckiego 3 w Łodzi.
W Fabryce Sztuki Chorea koordynuje działalność teatralną, edukacyjną i społeczną. Obecnie łączy elementy antyczne ze współczesnymi formami teatru i tańca, tworząc nowatorskie i dynamiczne spektakle, w których konfrontują się tradycja i nowoczesność.
Zespół wytworzył własną technikę treningu, polegającą na pracy z ciałem, głosem i rytmem, pracy z partnerem i w grupie. Istotna w metodzie Chorei jest zespołowość, umiejętność laboratoryjnej, wspólnej pracy.
Teatr Chorea, od lat eksperymentujący z pieśniami, obrzędami i starymi tekstami kultury, podjął się wyzwania przywrócenia polskiemu teatrowi barokowego tekstu Jakuba Gawatowica Tragedia albo wizerunek Śmierci Przeświętego Jana Chrzciciela Przesłańca Bożego. Tekst ten został napisany w 1619 roku na jarmark świętojański w Kamionce Strumiłowej. Jest unikalnym zabytkiem języka polskiego i świadectwem tradycji teatru jarmarcznego. Całość odgrywana niegdyś przez uczniów kolegium jezuickiego z jednej strony zawiera elementy farsy i groteski, z drugiej boskiego lęku i grozy.
Spektakl opowiada biblijną historię Jana Chrzciciela, który rozpoczął walkę z trawiącymi świat grzechami rozpusty, pychy, tchórzostwa i pazerności. Popada on w konflikt z prowadzącym hulaszcze życie Herodem, który przywłaszczył sobie żonę własnego brata. Kluczowym elementem intrygi jest mityczny taniec córki Herodyjady, popularnie zwanej Salome, wskutek którego niepokorny święty pozbawiony zostaje głowy. Jednak u Gawatowica - niczym w średniowiecznym misterium - zło zostaje potępione, a winni niesprawiedliwości ukarani.
Kolorowa, czyli biało-czerwona w wykonaniu Huberta Dryla to poruszający monodram o nienawiści. Zrealizowała go fundacja Banina.
Ta organizacja powstała w 2017 roku w Lublinie. Zajmuje się nowoczesną edukacją poprzez teatr, a skupieni w niej pedagodzy pracują głównie z młodzieżą w szkołach, zapraszając do rozmów na tematy trudne, istotne, rezonujące społecznie. Spektakle Kolorowa, czyli biało-czerwona i Marzenie Nataszy dopełniają rozmowy z widzami prowadzone przez pedagogów. Artyści swoje spektakle prezentują na festiwalach teatralnych, filmowych, w teatrach, na uniwersytetach. Prócz przedstawień edukacyjnych prezentują spektakle skierowane do widzów dorosłych, jak Cudzołożnice na podstawie prozy Jerzego Pilcha i Bień 1920 - spektakl antywojenny na podstawie listów z frontu. Obecnie trwają prace nad przedstawieniem Obca, w którym bohaterką jest Ukrainka uczęszczająca do polskiej szkoły. Kolorowa, czyli biało-czerwona to monodram na podstawie sztuki napisanej przez Piotra Przybyłę. To historia nastolatka Huberta, który kandyduje w najbliższych wyborach na przewodniczącego szkoły. Z pozoru empatyczny, szczery, wrażliwy i tolerancyjny chłopiec okazuje się szowinistą i ksenofobem.
- Czy po wielkiej tragedii możliwa jest normalność? - na to pytanie próbuje odpowiedzieć spektakl Gęstość zaludnienia w wykonaniu słynnego Teatru Kana ze Szczecina.
Ten legendarny zespół istnieje od 1979 roku. Początkowo działał jako teatr studencki, potem stopniowo uzyskiwał coraz większą dojrzałość artystyczną i samodzielność organizacyjną. Przełomowe dla istnienia teatru znaczenie miały dwa przedstawienia na podstawie twórczości Wieniedikta Jerofiejewa Moskwa-Pietuszki i Noc. Szczecinianie zaprezentowali te spektakle na renomowanych światowych scenach i zdobyli entuzjastyczne recenzje. Zespół grał we wszystkich większych miastach Polski oraz brał udział w najważniejszych festiwalach teatrów poszukujących i festiwalach sztuki.
Działania szczecinian wykraczają poza samo realizowanie spektakli, wkraczając w inne obszary takie jak: upowszechnianie i promocja kultury w zakresie teatru, sztuk performatywnych, muzycznych, interdyscyplinarnych oraz edukacja kulturalna. Ośrodek jest bazą dla realizacji spektakli, działań artystycznych, festiwali, projektów kulturalnych, społecznych, edukacyjnych i badawczych. Rocznie organizuje ok. 80 wydarzeń - goszcząc artystów z całego świata, buduje międzynarodową sieć współpracy, działa aktywnie w regionie, pełni funkcję integracyjną, edukacyjną i promocyjną dla młodych grup teatralnych z województwa zachodniopomorskiego. W Ośrodku odbywają się także projekty rezydencjalne.
Teatr Kana był dwukrotnie laureatem toruńskiej Klamry: w 2008 roku za Geist oraz w 2010 roku za Lailonię i w 2016 roku za Projekt: Matka. Najnowszy spektakl Gęstość zaludnienia. Historia wybuchu jest narracją teatralną o mechanizmach pamięci i stosunku człowieka do przeszłości. Opowiada o katastrofie elektrowni w Czarnobylu w 1986 roku. Artyści przywołują dramatyczne doświadczenia tysięcy ludzi opisanych przez noblistkę Swietłanę Aleksijewicz w książce Czarnobylska modlitwa. Kroniki przyszłości. - Spektakl stanowi próbę zrozumienia kondycji człowieka po wybuchu, po wojnie, apokalipsie, katastrofie. Jest próbą odpowiedzi na pytanie: Jak odbudować swoje życie? Jak wyciągnąć pozytywne, konstruktywne wnioski z tragicznego doświadczenia? Twórcy skupiają się na kondycji świata i psychiki człowieka obciążonego traumą, ciężarem trudnej przeszłości, funkcjonującego w aurze obrazów i wspomnień, które kształtują jego dalsze życie i wpływają na każdy krok jego działań - zapowiadają organizatorzy wydarzenia.
Grzegorz Giedrys: Dlaczego Komuna Warszawa zdecydowała się na przygotowanie spektaklu o awangardzie?
Grzegorz Laszuk: Odpowiedzieliśmy na zaproszenie Instytutu Teatralnego, który był współorganizatorem wydarzeń towarzyszących obchodom stulecia awangardy w 2018 roku. A patronem obchodów był prezydent Andrzej Duda...
W materiałach prasowych do 7 pieśni o awangardzie ironicznie odnieśliście się do tego, że tym rocznicowym wydarzeniom patronuje reprezentant partii konserwatywnej, z założenia antyawangardowej.
- No cóż... trudno nie ironizować. Ale przy okazji był to też powód do pogłębienia refleksji nad historycznymi losami awangardy: czym była w 1918 roku i czy można jeszcze znaleźć jej ślady - poza muzealnymi gablotami - sto lat później.
A to pojęcie jeszcze w ogóle ma sens? Dzisiaj wszystko jest zapośredniczone, zużyte, programowo wsteczne, intertekstualne.
- Ma sens jako kategoria historyczna. Historia sztuki i filozofii po wyczerpaniu modelu modernistycznego, który wynikał wprost z założeń awangardy, obraca się w kolejnych post-post-modernistycznych dyskursach. W sumie to chyba ciekawa sytuacja braku jednej dominującej tendencji - wielość równoległych form opisywania świata. Dla nas - jako Komuny - po wielu artystycznych i ideowych przejściach najważniejsze jest to, jak się opowiada i co się opowiada. Nie interesują nas puste słowne deklaracje.
Częścią awangardowego myślenia sprzed wieku była wizja lepszego świata. Artyści bardzo idealistycznie patrzyli na możliwość zmiany otaczającej ich rzeczywistości.
- Pierwsza awangarda bardzo często łączyła w sobie życie artystyczne i życie realne - chciała z jednej strony zrewolucjonizować sztukę, a z drugiej na zawsze odmienić społeczeństwo. Stąd się wzięły np. manifesty konstruktywistyczne, ruchy połączone z rewolucją październikową w Rosji. Ale była też włoska awangarda, która wspierała Mussoliniego i faszyzm. Oba te awangardowe ruchy chciały wywrócić porządek świata i stworzyć nową organizację społeczną. Wychodząc od patronatu prezydenta Dudy i śledząc losy Pierwszej Awangardy, zadajemy naszym spektaklem pytanie, czy oto na naszych oczach nie powstaje kolejna awangarda, która wyrosła z nowej fali nacjonalizmu. Gdy spojrzymy na takie zjawiska jak Marsze Niepodległości, Brexit i antyeuropejski populizm zobaczymy, że one wprost czerpią z awangardowego myślenia o tym, że trzeba stworzyć nowy świat, że potrzebni są nam nowi politycy, nowy system, nowe państwo, nowe społeczeństwo - inne od tego, które jest teraz.
Czy Komuna Warszawa jest awangardowa?
- Dziesięć lat temu zamknęliśmy za sobą pewien etap, który rzeczywiście sytuował nas blisko tradycji rewolucyjnej awangardy. Teraz jesteśmy w innym miejscu, w inny sposób patrzymy na świat pod względem intelektualnym i artystycznym - chcemy zachęcać publiczność do społecznego zaangażowania, ale nie poprzez tworzenie kolejnych teatralnych manifestów - postrzegamy teatr jako miejsce zadawania pytań, pogłębionej refleksji także nad tym, dlaczego nie udaje się zrealizować postulatów pierwszej awangardy.
Rozmawiał Grzegorz Giedrys
Komuna Warszawa została założona w 1989 przez Grzegorza Laszuka jako Komuna Otwock. Pod obecną nazwą funkcjonuje od listopada 2009 roku. Spektakle teatralne stanowią tylko część aktywności Komuny Warszawa, która funkcjonuje jako stowarzyszenie działające w dziedzinie kultury i sztuki, edukacji, ochrony środowiska, ochrony praw człowieka oraz swobód obywatelskich. 7 pieśni o awangardzie to wspólny projekt Komuny Warszawa i Instytutu Teatralnego. Twórcy powracają do estetyki scenicznej i manifestów z lat 20. W rekonstrukcjach teatralnych scenografii XX wieku i postulatach artystów z tamtych lat twórcy szukają odpowiedzi na pytanie, czym była awangarda.
Grzegorz Giedrys: Zauważyłem, że znaczna część spektakli, które pojawią się na tegorocznym festiwalu, mówi o obecnej sytuacji w Polsce. Skąd ten kierunek?
Maurycy Męczekalski: Faktycznie jest kilka spektakli, które dotykają współczesności, tego, czym żyjemy tu i teraz w Polsce. Ale przedstawienia poruszające tę problematykę wcale nie stanowią większości spektakli prezentowanych na tegorocznym festiwalu. Jak co roku możemy mówić o niezwykłej różnorodności tematów, spraw i problemów, o których opowiadają goszczące na Klamrze teatry - od nowego spojrzenia na tradycję polskiego teatru barokowego, poprzez awangardę teatralną lat 20. XX wieku, traumę doświadczeń drugiej wojny, aż po tragedię w Czarnobylu. Dwa przedstawienia stanowią reinterpretację dzieł Franza Kafki.
Klamra cieszy się wielką popularnością nie tylko wśród studenckiej publiczności. Co jest takiego w tym festiwalu, że nieustannie zaskakuje i przyciąga uwagę widzów?
- Klamra istnieje już ponad ćwierć wieku. To szmat czasu, szczególnie z perspektywy dzisiejszych studentów. Kiedy powstawała, ich nie było jeszcze na świecie. Widownie Klamry stanowią osoby zainteresowane współczesnym teatrem i przynajmniej w ostatnich latach studenci nie są wcale większością. Festiwal przyciąga po prostu swoistym magnetyzmem teatru. Ludzie, przychodząc na spektakl, przekraczają w pewien sposób bramę oddzielającą rzeczywistość od świata iluzji i wyobraźni. Myślę, że taka podróż interesuje ludzi wrażliwych i ciekawych świata. Bywalcami naszego festiwalu z pewnością nie są miłośnicy disco polo (śmiech).
Po spektaklach zawsze odbywają się dyskusje. Czasami ich temperatura jest bardzo wysoka.
- Dyskusje po spektaklach to jeden ze znaków firmowych naszego festiwalu. Jest to na tyle dla nas ważne, że stanowi nawet jeden z warunków uczestnictwa w Klamrze. Nie wszyscy podchodzili kiedyś z entuzjazmem do takich spotkań. Pamiętam twórców, którzy twierdzili, że wszystko, co mieli do powiedzenia, wyrazili w spektaklu i spotkanie z publicznością jest bezcelowe i niepotrzebne. Teraz trudno sobie już wyobrazić festiwalowe przedstawienie bez spotkania i rozmowy.
Temperatura tych dyskusji rzeczywiście jest czasami wysoka. Niektórzy widzowie nie akceptują percepcji świata prezentowanego przez twórców lub interpretacji dzieła dramatycznego zaproponowanej podczas przedstawienia. W takich przypadkach dyskusja jest czasem gorąca, ale dzięki temu nasz festiwal jest jeszcze ciekawszy.
Co chce powiedzieć Klamra o teatrze nieinstytucjonalnym? Jaką wizję tego teatru wasz festiwal proponuje widzom?
- Kiedy zaczynaliśmy nasz festiwal 26 lat temu, rzeczywiście można było mówić o teatrze nieinstytucjonalnym. Przez te lata sytuacja zmieniła się o tyle, że większość z teatrów, które zapraszamy, to już w pewnym sensie instytucje, chociaż w większości działają one wokół stowarzyszeń i fundacji. Mają czasem nawet swoje stałe siedziby, pewną skromną strukturę administracyjną. W tym sensie jest to już obecnie w pełni teatr profesjonalny. Twórcy żyją dla teatru, ale i z teatru. To ważne, bo żeby skupić się na procesie twórczym trzeba mieć zapewnione jakieś zaplecze materialne i organizacyjne. Myślę, że w dzisiejszych czasach najwłaściwszym określeniem dla teatru prezentowanego na Klamrze jest teatr niezależny. To teatr, który nie boi się trudnych pytań, dla którego nie ma tematów tabu. Tym najczęściej odróżnia się od teatru repertuarowego.
Czy jest jeszcze jakaś idea, która spaja program festiwalu?
- Podstawową ideą jest właśnie tytułowa Klamra w nazwie festiwalu. Od początku naszym podstawowym celem jest prezentacja kondycji współczesnego polskiego teatru niezależnego oraz pokazywanie różnorodności i swoistego bogactwa tej sceny. Festiwal nie jest i nigdy nie był jednorodny stylistyczne. Myślę, że na tym polega jego podstawowa wartość. Żyjemy w niezwykle zróżnicowanym świecie. Klamra jest platformą, która daje możliwość opowiadania o tym świecie na rozmaite sposoby i z zastosowaniem wielu środków i form.
Które spektakle i wydarzenia festiwalowe szczególnie byś w tym roku polecił widzom?
- Uwadze widzów polecam oczywiście cały program, który jest dość dokładnie wyselekcjonowany z wielu propozycji, ale szczególnie warte zainteresowania są przedstawienia teatrów, które po raz pierwszy występują na Klamrze, a jest ich kilka.
Jakie to teatry?
- Między innymi krakowski teatr Barakah. Aż trudno uwierzyć, że dopiero po tylu latach spotykamy się na Klamrze. Warto zwrócić uwagę na fakt, że po raz pierwszy w historii festiwalu, w jego ostatnim dniu nie ma przestawienia. Chodziło o to, żeby nieco rozładować program i jestem przekonany, że koncert grupy Voo Voo będzie znakomitym finałem tegorocznych spotkań teatralnych w Od Nowie.
Rozmawiał Grzegorz Giedrys
To nietypowe widowisko muzyczne zaprezentowano podczas gali brytyjskiego przemysłu fonograficznego Brit Awards w Londynie w 2009 roku. Teraz widzowie toruńskiego festiwalu będą mogli zobaczyć Iluzję marionetki.
Istotą tego teatru jest zabawa formą, odkrywanie coraz to nowszych, zaskakujących przeznaczeń prostych i znanych przedmiotów i zjawisk. W myśl tej zasady sceną może stać się wszystko: skrzynia czy zakurzony mebel, zaś inspiracją dla widowiska - charakterystyczny gest znanego piosenkarza, codzienne czynności. Krzysztof Falkowski stosuje rzadko spotykane formy teatru plastycznego: przedstawienia marionetkowe, teatr stolikowy, pacynkowy i teatr przedmiotu.
Iluzja marionetki to estrada marionetkowa, czyli widowisko będące połączeniem tradycyjnej formy teatru marionetkowego i elementów z współczesnej popkultury. Spektakl został zainspirowany charakterystycznymi gestami i ruchami światowych gwiazd estrady. Krzysztof Falkowski animuje lalkami przypominającymi znane na całym świecie muzyczne gwiazdy, takie jak: Michael Jackson, Tina Turner, Elvis Presley, Celine Dion, Elton John oraz Carlos Santana. Marionetki do złudzenia przypominają swoje ludzkie pierwowzory - grają, tańczą i śpiewają. Warto zaznaczyć, że marionetki - ze względu na szczegółowość budowy - są także przedmiotem warsztatów, które wplecione są w spektakl.
Klamra nie ogranicza się do spektakli teatralnych. Ważną rolę w programie pełnią także wystawy, koncerty i seanse kinowe.
W niedzielę 7 kwietnia o godz. 20 zacznie się wernisaż wystawy archiwalnych plakatów teatralnych z kolekcji Krzysztofa Dydo, znanego kolekcjonera, wydawcy, impresario, kurator i organizator wystaw. To także właściciel imponującej kolekcji plakatów Dydo Poster Collection, współwłaściciel Galerii Plakatu w Krakowie i łowca utalentowanych projektantów plakatu na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz pomysłodawca Festiwalu Plakatu w Krakowie. Zgromadzone na wystawie plakaty pochodzą z Dydo Poster Collection, którą tworzy kilkanaście tysięcy polskich i zagranicznych plakatów gromadzonych od połowy lat 50. Wśród całej kolekcji znajduje się kilka tysięcy plakatów teatralnych i operowych. Na toruńskiej wystawie znajdzie się zaledwie ułamek tego imponującego zbioru - dokładnie trzydzieści plakatów, zaprojektowanych przez trzydziestu artystów działających w latach 1979-1999.
Wtorek w Od Nowie należy tradycyjnie do kina. 9 kwietnia o godz. 21 zobaczymy film Gdyby ulica Baele umiała mówić - nowy film laureata Oscara, scenarzysty i reżysera Barry Jenkinsa, twórcy sukcesu obrazu Moonlight. Film jest pierwszą anglojęzyczną adaptacją filmową twórczości Jamesa Baldwina, jemu zresztą obraz jest dedykowany.
W środę w toruńskim klubie wieczorami słychać jazz. 10 kwietnia p godz. 21 czeka nas spotkanie trzech doświadczonych instrumentalistów reprezentujących różne środowiska, w których twórczości pojawia się wiele wspólnych wątków. Wojciech Jachna to trębacz i improwizator. W jego dorobku znajduje się przeszło 30 albumów z różnymi wykonawcami, w tym z Contemporary Noise Sextet, Sing Sing Penelope. Obecnie tworzy kilka nowych składów, m.in. Innercity Ensemble, Jachna/Buhl, Jachna/Tarwid/Karch, Jachna/Wójciński, JAZĄBU, Jachna/Mazurkiewicz/Buhl. Rafał Iwański i Rafał Kołacki z toruńskiego duetu HATI od kilkunastu lat eksplorują muzykę perkusyjną i improwizowaną, opierając się na brzmieniu instrumentów akustycznych, głównie etnicznych z różnych stron świata.
Zaraz po tym, jak publiczność Klamry pozna festiwalowy werdykt, o godz. 21 w sobotę 13 kwietnia w Od Nowie wystąpi Voo Voo. Ta jedna z najbardziej oryginalnych, twórczych i zarazem popularnych polskich formacji muzycznych powstała w 1985 roku z inicjatywy gitarzysty, wokalisty, kompozytora i autora tekstów Wojciecha Waglewskiego. Voo Voo gra zróżnicowaną muzykę, opierającą się głównie na połączeniu rocka z folkiem różnych kultur i dużej ilości improwizacji. Ostatnio w ich twórczości pojawiły się także elementy współczesnych gatunków muzycznych, takich jak drum&bass, hip-hop i nu jazz. Po spokojnej, klimatycznej płycie 7 Voo Voo powróciło z nowym albumem Za niebawem. Premiera albumu miała miejsce 15 lutego 2019 roku. Na płycie gościnnie wystąpiły Natalia i Paulina Przybysz, razem ze swoją mamą Anną. Pojawił się także 27-osobowy perkusyjny zespół szkoły Ritmo Bloco. Za muzykę i słowa jak zawsze odpowiada Wojciech Waglewski, natomiast produkcją muzyczną płyty zajął się Piotr Emade Waglewski.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze