Nasi krytycy oceniają nowości kinowe [RECENZJE FILMOWE]

Polska 2018. Reż. Bartosz Konopka. Aktorzy: Krzysztof Pieczyński, Karol Bernacki, Wiktoria Gorodeckaja, Jacek Koman

Refleksja nad istotą wiary ubrana w średniowieczny kostium. Choć film Bartosza Konopki uwodzi formalnie, wydaje się niespełniony.

Wycieńczony rycerz wyczołguje się ostatkiem sił z morskich fal na piaszczysty brzeg, w ręku trzyma Biblię. Pewnie by zginął, gdyby nie pomoc tajemniczego chłopaka. Wspólnie wyruszają w głąb wyspy na spotkanie z mieszkającymi tam wyznawcami Peruna. Jeśli pogańskie plemię nie przyjmie krzyża do czasu przybycia króla, ten użyje miecza. Ale jak mężczyźni mają kogokolwiek nawrócić, skoro posługują się obcym językiem, w dodatku fundamentalnie różnią się między sobą w podejściu do wiary?

Starszy z nich, Wilibrord (Krzysztof Pieczyński), chce zastąpić dawne rytuały nowymi. Zamiast dialogu stosuje przymus, nie cofnie się przed przemocą. Młodszy, Bezimienny (Karol Bernacki), podąża drogą zrozumienia, miłości, współczucia. Bez ideologii. Dlatego manifestacyjnie zaszywa sobie usta, udowadniając, ile znaczy milczenie i sama obecność drugiego człowieka. Jeden stawia kościół, drugi buduje wspólnotę.

W pewnym sensie Bartosz Konopka stosuje jako reżyser taktykę obu bohaterów. Przemawia do mnie, kiedy posługuje się hipnotyzującym obrazem, barwą, kontrastem. Surowe, ziemiste kadry budują klimat przekonującej stylizacji (świetne zdjęcia Jacka Podgórskiego nagrodzono w Gdyni). Tubylcy wtapiają się w tło, złączeni ze sobą i z naturą niczym jeden organizm. Wrażenie robi transowy obrzęd: gliniasta maź na twarzy przypomina maskę z sennych koszmarów. W opowieści o chrystianizacji Słowian pobrzmiewają echa filmów Valhalla: Mroczny wojownik, Aguirre, gniew boży i Misja.

Wobec śmiałej inscenizacji rozczarowuje nieco sama treść tych rozważań o poszukiwaniu duchowości, tęsknoty za wiarą - czymkolwiek by nie była, niosących krytyczne spojrzenie na kulturę i wszelkie dogmaty. Konopka sprawnie przygotowuje przestrzeń pod rozegranie średniowiecznej przypowieści. Jednak filozoficzne pytania, jakie stawia, padały już wcześniej nieraz. Reżyser nie unika też uproszczeń w przedstawieniu społeczności dzikich (naiwnych i prymitywnych) dla uzyskania symbolicznych znaczeń. W Krwi Boga zabrakło solidniejszej konstrukcji fabularnej i lepiej napisanych postaci, które nie byłby tylko figurami niosącymi konkretne postawy. Domyślam się, że dla części widzów seans będzie wyzwaniem. Z drugiej strony, kto wie, czy nie sprawdziłoby się jeszcze radykalniejsze posunięcie - czyli pozostawienie samych gestów, a zrezygnowanie ze słów?

Piotr Guszkowski

Wielka Brytania 2018 (Red Joan). Reż. Trevor Nunn. Aktorzy: Judi Dench, Sophie Cookson, Stephen Campbell Moore

Solidne kino na motywach bestsellerowej powieści Jennie Rooney inspirowanej prawdziwą historię babci szpieg- w tej roli Judi Dench.

Pewnego dnia w drzwiach emerytki na przedmieściach Londynu stają funkcjonariusze MI5. - Jest pani aresztowana, proszę z nami - usłyszy Joan Stanley. Cóż zrobiła ta niepozorna staruszka? Zostaje oskarżona o szpiegostwo, ale wszystkiemu zaprzecza, widzowie też wątpią, żeby było to możliwe. W trakcie przesłuchania Joan wraca pamięcią do czasów studiów na Cambridge, które zaczęła przed wojną. To wtedy, będąc jeszcze głupią gąską, poznała charyzmatycznego Leo, przez którego zainteresowała się ideologią komunistyczną. Wkrótce dziewczyna zacznie przekazywać sowietom tajne dokumenty. Lecz twórcy nie upraszczają pobudek bohaterki, wolą dostrzec w niej niejednoznaczną postać.

Gra toczy się o wysoką, atomową stawkę, do akcji wkracza wywiad, a w obsadzie znalazła się Judi Dench - twarz aktorki już zawsze kojarzyć się będzie ze zwierzchniczką Jamesa Bonda. Nie zobaczymy tu jednak brawurowych sekwencji walki, zabójczych pościgów labiryntem ulic czy po dachach domów. Tajemnice Joan, których akcja rozgrywa się głównie w retrospekcjach z przełomu lat 30. i 40., to melodramat przełamywany niepokojącym rytmem szpiegowskiej intrygi. Klasyczna konwencja i raczej stonowana narracja mogą się wydać nieco przestarzałe, ale film wykracza dzięki temu poza wątek sensacyjny. Nikt nie będzie podejrzewał: jesteśmy kobietami - przekonuje Joan jej koleżanka. Wszechobecny seksizm zdaje się mieć dobre strony - przynajmniej jeśli jest się zakonspirowanym agentem. Przecież większość zakłada, że kobietę bardziej niż naukowe zawiłości zainteresuje. suszarka bębnowa. Łatwiej też coś przemycić w torebce czy zgubić ogon, w końcu żaden mężczyzna nie będzie grzebał w podpaskach ani nie wejdzie za tobą do sklepu z bielizną.

Joan stawia pytania o kwestie moralne, którymi nie przejmują się inni naukowcy w ośrodku badań nad bombą atomową. To typ idealistki. Choć gubi ją uczucie i młodzieńcza naiwność, potrafi zdemaskować mechanizmy uwodzenia. Charyzmatycznemu towarzyszowi (w tej roli Tom Hughes o urodzie młodego Hugh Granta) powie: Mam dość twoich jadowitych pocałunków. Okazuje się więc bohaterką zaskakująco współczesną, na pewno bardziej interesującą niż otaczające ją męskie archetypy. I to szczególnie w młodszym wydaniu.

Sophie Cookson wykorzystuje przewagę czasu ekranowego - wypada przekonująco, wnosi sporo świeżości i wdzięku, podczas gdy repertuar dame Dench ogranicza się właściwie do kilku min i spojrzeń. Jej rola została sprowadzona do umęczonej starszej pani, która do końca próbuje zachować pozory zdezorientowania. Potencjał historii kobiety zmagającej się z ukrywanymi przez lata grzechami nie został może w pełni wykorzystany, ale Trevor Nunn stawia ciekawe pytania, a jego film zyskuje dzięki zmianie perspektywy, do jakiej przywykliśmy w tego typu opowieściach.

Piotr Guszkowski

Niemcy/Belgia 2018 (Marnies welt) Reż. Christoph Lauenstein i Wolfgang Lauenstein Głosów użyczają: Jolanta Fraszyńska, Kacper Ruciński, Mirosław Zbrojewicz, Klaudiusz Kaufmann

Przygodowa animacja inspirowana baśnią braci Grimm Muzykanci z Bremy. Kotka, pies, kogut i osioł na tropie zuchwałego złodzieja.

Rozpieszczona przez swoją panią kotka Roxi całymi dniami ogląda w telewizji seriale kryminalne. Gdy więc na wsi pojawia się złodziej, kradnący kosztowności i obrazy, Roxi bez trudu wciela się w rolę detektywa. Pomagają jej pies Elvis, kogut Ferdek oraz osioł Eustachy..

Najlepsze są tu, przejęte od braci Grimm postaci zwierząt. Tłuściutka kotka, bojaźliwy a chełpliwy pies podwórzowy, kogut, który woli medytować, niżli spełniać swoje obowiązki wobec kur oraz osioł udający cyrkową zebrę stanowią sympatyczną gromadkę i dzieci z pewnością je polubią.

Gorzej wypadają postaci ludzkie - schematyczne i karykaturalne zarazem: twórcy filmu chyba nie przepadają za mieszkańcami wsi. Także sama akcja nie jest nadzwyczajna: intryga kryminalna ma swoją naturalną siłę przyciągania, ale miejscami jest przekombinowana, a kilka rozwiązań jest po prostu głupich. Również humor nie jest szczególnie wyszukany.

Najsłabszą stroną jest sama komputerowa animacja. Ja rozumiem, że trudno jest konkurować budżetem ze studiem Disneya, ale różnicę finansową można, choć po części, zniwelować oryginalnością i pomysłowością.

Wszystkie te krytyczne uwagi pochodzą jednak od człowieka, który w najmniejszym stopniu nie jest targetem filmu. Właściwy adresat - młodsze dzieci - powinny być całkiem usatysfakcjonowane.

Paweł Mossakowski

USA, Japonia 2019 (Godzilla: King of the Monsters). Reż. Michael Dougherty. Aktorzy: Kyle Chandler, Vera Farmiga, Millie Bobby Brown, Charles Dance

W nowym filmie z uniwersum MonsterVerse losy ludzkości zależą od tego, czy pewna rodzina dojdzie do ładu po żałobie. Pięć lat temu, w wyniku wydarzeń ukazanych w pierwszej "Godzilli", Russellowie stracili syna. Małżeństwo się rozpadło. Emma poświęciła się wychowaniu córki Madison i ratowaniu świata w ramach badań agencji Monarch. Mark szukał pocieszenia na dnie butelki, a potem zaszył się w lesie. Kiedy jednak jego córka i była żona zostaną porwane przez ekoterrorystów planujących przywrócić ład natury poprzez obudzenie reszty potworów (zwanych Tytanami), będzie musiał wreszcie wziąć się w garść.

Ekspozycja się dłuży, stężenie niedorzeczności przekracza normę nawet dla podobnych produkcji, fabuła ogranicza się do przelatywania ekipy ratunkowej z jednego miejsca w drugie. Bohaterowie podejmują dziwne decyzje, ciągle zmieniają zdanie bez uzasadnienia. Naukowcy zachowują się jak Grzegorz Schetyna, który - zapytany o sposób na pokonanie PiS - powiedział: Uważam, że ten pomysł jest. Tylko trzeba go znaleźć. Ostatecznie wszystko sprowadza się do pytania nie tyle, czy ludzie i prehistoryczne monstra mogą żyć w symbiozie, ile kto tu właściwie jest potworem.

Najgorzej wypadają dialogi. Vera Farmiga wygłasza absurdalne przemowy. Zadanie Kena Watanabe ogranicza się przez większość czasu do powtarzania kilku wersji mantry poczekajmy na Gojirę - widocznie jako jedyny potrafił to odpowiednio zaakcentować, a Ziyi Zhang serwuje nam oczywistości ze świata legend i historii sztuki (Mit naszym kompasem). Reżyser Michael Dougherty marnuje utalentowaną obsadę do nic nieznaczących ról.

Ktoś powie, że nie po to idzie do kina na filmy o Godzilli. Przecież istotą tej serii zawsze były widowiskowe starcia. Zgoda, są i tym razem. Bestii tu zresztą nie brakuje, co ciekawe - na tle mdłych ludzi i ich dramatów, które mało kogo interesują, wydają się jedynymi bohaterami godnymi uwagi. Godzilla i trójgłowy smok Ghidora stają naprzeciw siebie pośrodku lodów Arktyki, wód oceanu, na zgliszczach metropolii (Dougherty nie wykorzystuje niestety atutów tych zmieniających się scenerii). Przypomina to jednak sparing przebrzmiałych gigantów zapasów stosujących stare chwyty, co gorsza często ginących w mroku.

Jeśli się chwilę zastanowić, niewiele z tych starć wynika, co odbiera rozwałce emocje, a widzów pozbawia dobrej zabawy. Nie minęło pół godziny, zanim po raz pierwszy spojrzałem na zegarek. Z ekranu wieje nudą, jakby twórcy uznali, że wszyscy i tak czekają już na pojedynek nuklearnego gada z King Kongiem.

Piotr Guszkowski

Wielka Brytania/USA 2019.

Przygodowo-komediowe science-fiction, ale już z innymi bohaterami i w nowej obsadzie. Doświadczony agent H i nowicjuszka agentka M próbują dopaść wyjątkowo niebezpiecznego przybysza z kosmosu, który jest zdolny wcielić się w dowolną ludzką postać. Nawet pracownika agencji.

Islandia 2018.

Sportowe kino familijne.

Sokoły to nazwa drużyny, która corocznie uczestniczy w wielkim turnieju piłkarskim dla dzieci, rozgrywanym się na wulkanicznej wyspie. Grającego w Sokołach 10-letniego Jona najważniejszy mecz czeka jednak poza boiskiem.