Nowe filmy na ekranach naszych kin [RECENZJE FILMOWE]

Wielka Brytania, USA 2019 (Pavarotti). Reż. Ron Howard

Że Luciano Pavarotti wielkim artystą był - to wiemy, a jakim był człowiekiem? Odpowiedzi szuka Ron Howard.

W swoim dokumencie laureat dwóch Oscarów za Piękny umysł przygląda się drodze, jaką przeszedł ten syn piekarza z Modeny. Ojciec Pavarottiego był utalentowanym, choć niespełnionym tenorem. On sam zamiast nauczycielem został niekwestionowaną gwiazdą. Był uwielbiany przez fanów. Zapełniał sale koncertowe na całym świecie, księżna Diana mokła w deszczu, by posłuchać go w londyńskim Hyde Parku.

Ron Howard to wprawny opowiadacz. W domowym archiwum rodziny reżyser znalazł prawdziwe skarby. Nagrania kręcone kamerą wideo są średniej jakości, ale to bez znaczenia. Ukazują Pavarottiego w trakcie prób, za kulisami, bez retuszu. Na przykład, kiedy siedząc w szlafroku, pogrążony w zadumie szczerze odpowiada na pytanie ukochanej: Jak chciałbyś być zapamiętany za sto lat?. Oglądamy również wywiady, których udzielał. Serdeczny, dowcipny, nie sposób odmówić mu charyzmy. Ale co kryje się za tym pięknym głosem i szerokim uśmiechem? Howard sięga do występów króla wysokiego C. W słynnych ariach odnajduje odbicie doświadczeń swojego bohatera. Zaczynamy rozumieć, dlaczego zaangażował się w działalność dobroczynną. W biografii Pavarottiego nie brak bólu i goryczy. Środowisko krytykowało tenora za angażowanie się w masowe projekty, które przecież przyczyniły się do spopularyzowania opery. Źle to znosił.

Praca dokumentalistów nie ograniczyła się do researchu. Zaproszenie do udziału w projekcie przyjęły m.in. obie żony artysty. Pierwszą - Aduę Veroni - która utrzymywała rodzinę, gdy tenor był jeszcze u progu kariery, zostawił dla młodszej od ponad 30 lat Nicoletty Mantovani - asystentki (wzięli ślub w atmosferze skandalu w 2003 roku). Pavarottiego wspominają tu bliscy i współpracownicy. O jego dziedzictwie opowiadają postaci ze świata opery, ale też rocka (wśród nich Bono). Ma się jednak wrażenie, że nie mówią nam wszystkiego, a przynajmniej nie wprost. O trudnym charakterze, słabościach, ojcowskich zaniedbaniach. Choć reżyser ujawnia nieznane fakty i osobiste dramaty Pavarottiego - unika kontrowersji. Nie proszę o tabloidową formułę, raczej pełniejszy, bardziej niejednoznaczny portret.

Piotr Guszkowski

Hiszpania/Kuba/Wielka Brytania/Niemcy Reż. Iciar Bollain. Aktorzy: Carlos Acosta, Edlison Manuel Olbera Nunez, Santiago Alfonso, Keyvin Martinez

W filmie najbardziej uderzające jest to, że jego bohater wcale nie chciał być tancerzem. Gdy jego ojciec, kierowca ciężarówki i potomek czarnoskórych niewolników, zapisywał go do szkoły baletowej, 10-letni Yuli bronił się przed tym rękami i nogami. Wolał grać w piłkę, a poza tym bał się - jak się potem okazuje, niebezpodstawnie - że koledzy będą go wyzywać od pedałów. W szkole też nie był zbyt pilnym uczniem, naukę tańca właściwie sabotował i gdyby nie determinacja ojca (i nauczycielki) nigdy nie zostałby wielkim Carlosem Acostą - pod tym względem Yuli jest całkowitym przeciwieństwem Billy'ego Elliota. A nawet wiele lat później, gdy jego kariera nabrała rozpędu, wciąż nie miał pewności co do słuszności obranej drogi. Może dlatego, że jej właściwie nie obrał, ale został na nią popchnięty i przytrzymany. W pierwszej połowie filmu poświęconej jego dzieciństwu fabularna fikcja łączy się z dokumentem, zapisem prób ze wspomnieniowego przedstawienia Acosty (i przez niego reżyserowanego): poszczególne epizody z życia opowiadane są następnie językiem współczesnego baletu. O dziwo, wyszło to razem bardzo dobrze. Nie widać szwów, nie ma mechanicznej ilustracyjności, wydarzenia i ich ekspresja cielesna wzajemnie się uzupełniają i komentują. Jeśli coś można zarzucić tej części filmu, to jedynie niedostatek tła - praktycznie nie widać tu komunistycznej Kuby. Żadnych tablic z hasłami na ulicach, żadnej indoktrynacji w szkole. Gdyby nie czerwona chusta na szyi małego Yulego, można by pomyśleć, że wszystko to dzieje się w normalnym kraju regionu. Pod tym względem znacznie prawdziwszy wydaje się obraz Kuby z drugiej części filmu, z początku lat 90. Carlos odwiedza wtedy Hawanę po poważnym urazie kostki, który przerwał jego występy w angielskim balecie narodowym. I choć kontuzja może oznaczać koniec jego kariery, nie wydaje się tą perspektywą specjalnie zmartwiony - uważa to wręcz za dobry pretekst, aby dać sobie spokój z baletem i zacząć cieszyć się życiem. To dość nietypowa postawa, ale Carlos jest też nietypowy pod innym względem. Wokół panuje nędza, szaleje korupcja, kto żyw buduje tratwę, aby popłynąć do Miami, zaś on deklaruje, że jest jedynym Kubańczykiem, który nie chce uciekać na Florydę. Jasne, łatwo mu mówić: jego sytuacja - nie tylko materialna - zasadniczo różni się od sytuacji przeciętnego mieszkańca wyspy. Ale też poznał życie na Zachodzie i wie, że to nie taka sielanka, jak mówią. Finalnym efektem jest poczucie samotności (którego nabawił się już podczas pobytu w szkolnym internacie) i egzystencjalna bezdomność: nie jest ani tu, ani tam. Film jest opowieścią o wielkiej karierze chłopaka z biednej rodziny (został pierwszym czarnoskórym Romeo; szkoda, że o przełamywaniu rasowych barier mówi się tak niewiele), ale też o jego trudnej, skomplikowanej, falującej relacji z ojcem - apodyktycznym i czasem brutalnym, ale też czułym i bardzo syna kochającym. Matka znajduje się w cieniu; więcej miejsca poświęca się starszej, białej (po matce właśnie) siostrze. Tragiczna to postać, choć nie całkiem wiadomo, co tak naprawdę zadecydowało o jej losie. Problemy z tożsamością? Obiecany, ale nie spełniony wyjazd do Ameryki? Czy po prostu choroba, która może przytrafi ć się każde-mu niezależnie od kraju i ustroju? W filmie zaskakujące jest to, że życie uczuciowe bohatera w całości wypełnia rodzina: nie ma tu właściwie żadnych romansów. Yuli jest bardzo dobrze zagrany (zwłaszcza przez debiutującego na ekranie Nuneza grającego 10-letniego Acostę oraz Alfonso w roli ojca). Najsłabszą stroną są dialogi: niekiedy koturnowe, niekiedy zanadto łopatologiczne. Ci, którzy kochają balet, mogą narzekać, że tanecznych scen jest za mało. Fakt - niewiele ich. Ale za to jakie!

Paweł Mossakowski

Rosja 2019

Animowany.

Jest taka wioska, gdzie wilki i owce żyją ze sobą w zgodzie i harmonii. Ale ich pokojowe współistnienie zostaje zagrożone z chwilą przybycia polarnego lisa i małej owieczki.

Dania 2018

Fantazyjny film dla dzieci.

Mały Jas mieszka ze swoim często nieobecnym ojcem, kierowcą ciężarówki. Pewnego dnia spotyka dwie dziwnie wyglądające osoby - starszą kobietę i dziewczynę - które twierdzą, że są elfami niemogącymi wrócić do swojego domu w lesie. Chłopiec postanawia im pomóc.

USA 2019

Kino akcji.

Dwaj starzy wrogowie, agent Hobbs (Dwayne Johnson) i wyrzutek Shaw (Jason Statham), tworzą niespodziewany sojusz, gdy pewien genetycznie udoskonalony osobnik (Idris Elba) staje się śmiertelnym zagrożeniem dla ludzkości.