Dlaczego nie warto iść na "Politykę" do kina? [RECENZJE FILMOWE]

Polska 2019. Reż. Patryk Vega. Aktorzy: Andrzej Grabowski, Ewa Kasprzyk, Antoni Królikowski, Maciej Stuhr, Zbigniew Zamachowski

Cóż tam, panie Vega, w Polityce? Nic śmiesznego. Niespodziewanie w tej satyrze znajdziemy więcej powagi i gorzkich słów niż ironii. Gorzej, że z ekranu wieje nudą.

Wydaje się, że to ostatnie, co można zarzucić twórcy Pitbulli i Kobiet mafii. Kto jak kto, ale Patryk Vega dostarcza przecież widzom skrajnych emocji. Dlaczego nie w Polityce? Bo nie pokazuje nic nowego. Pupilek szefa MON-u jedzie na sygnale po hamburgera, poseł z ustami pełnymi morałów o obronie wartości rodzinnych zdradza żonę, kolumna rządowa ma wypadek (dziwne, że tylko jeden). Znamy te historie. Nie trzeba szczególnie interesować się polityką. Wystarczy przejrzeć co jakiś czas nagłówki z pierwszych stron gazet, portali internetowych albo włączyć kanał informacyjny. Wszyscy wiemy, na kim wzorowano postać bankstera z ministerialną teką czy wpływowego ojca dyrektora manipulującego prawdą za pośrednictwem swoich mediów.

Wydaje się, że Vega miał większe ambicje, niż po prostu obśmiać afery, wpadki oraz plotki krążące na temat polityków (np. zdrowia psychicznego Antoniego Macierewicza) w niekończącym się ciągu kompromitujących skeczy. Niemal cały komediowy potencjał wykorzystano zresztą w zwiastunach.

Polityka została podzielona na rozdziały poświęcone kolejnym postaciom. Mamy małżeńską dramę ze stęsknionym mężem, który nie poznaje swojej żony, odkąd stała się twarzą dobrej zmiany, koszarową komedię w rytmie Ona tańczy dla mnie, a nawet coś na kształt bromance'u. Zaczyna się to z poziomu karykatury, ale Vega szybko zmienia konwencję, rysuje ponury obraz zdeprawowanej klasy politycznej. Jako wieszcz nie czuje się jednak zbyt pewnie, przynudza, popada w zadumę. Choć politycy hańbą piastowane urzędy, łamią prawo i kpią z wyborców, reżyser patrzy na nich z pewnym politowaniem. Skorumpowani przez władzę okazują się ofiarami własnej niekompetencji, naiwności czy innych słabości.

Jakby wzorem Wojtka Smarzowskiego pod groteskowymi maskami Vega chciał dostrzec ludzkie twarze. Nawet u prezesa. Czarny charakter z kotem na kolanach bez skrupułów poświęca premier Bea. tfu, Jadwigę, ale w relacji z rehabilitantem (w tej roli Maciej Stuhr), którego towarzystwo mu służy, ujawnia zupełnie inne oblicze. Tyle że wybierając osobiste szczęście i bycie sobą, wyszedłby na hipokrytę. Polityka jest lepiej zagrana niż napisana. Na czoło równego aktorskiego peletonu wysuwa się chwilami Antoni Królikowski z zapałem bawiący się w żołnierza. Mimo udanych pomysłów (nawiązanie do materiału z urodzin Hitlera) nie wszystko się klei, film się dłuży. Że próżno szukać tu niuansów - to nie dziwi, ale brak właściwego rytmu i ciekawych spostrzeżeń już tak, bo z Vegi (z wykształcenia socjologa) przecież niezły obserwator polskiego krajobrazu. Raz jeszcze okazał się lepszym marketingowcem niż reżyserem, przyciągnie do kin tłumy. A po której stronie się opowiada? Trudno rozstrzygnąć, jakie ma intencje. Niby uderza głównie w rządzących, odwołuje się do obywatelskiego sumienia, zachęca do pójścia na wybory, głosowania przeciwko, a nie za kimś, ale czy przypadkiem nie odbiera nadziei, że coś się zmieni. W końcu przekonuje, że wszyscy na Wiejskiej są siebie warci. Opozycja prowadzi brudne wojenki wewnętrzne, ma bezideowych, równie wyrachowanych przywódców. Ci ostatni, zamiast oglądać się z nadzieją na Vegę, powinny się wziąć do roboty.

USA, Kanada 2019 (It Chapter Two). Reż. Andy Muschietti. Aktorzy: James McAvoy, Jessica Chastain, Bill Hader, James Ransone

Horror. Dzieciaki z książki Stephena Kinga dorosły, by zmierzyć się z przeszłością, ale ostateczne starcie z potwornym klaunem do złudzenia przypomina pierwsze. Przynosi opowieść o tym, jak kształtuje nas pamięć, a nawet bardziej to, co wolimy zapomnieć.

No właśnie: czy pamiętacie tamto lato w Derry? Od koszmarnych wydarzeń minęło 27 lat. Wspomnienia członków klubu frajerów się zatarły. Każdy poszedł zresztą własną drogą. W miasteczku został tylko Mike (w tej roli Isaiah Mustafa, facet z reklam Old Spice'a). Ma świadomość, co oznacza pojawienie się czerwonego balonika. Dlatego skrzykuje starą paczkę. Gdy zadzwoni telefon, a na ekranie wyświetli się numer ze stanu Maine, przyjaciół ogarnie strach. Przysięgali jednak, że jeśli zło powróci, powrócą też oni, by stawić mu czoło.

Spotkanie po latach upływa w miłej atmosferze, dopóki chińskie ciasteczko nie przyniesie złej wróżby. Klaun Pennywise zaczyna mieszać bohaterom w głowach, co uruchamia komputerowo generowane monstruarium nieprzepracowanych traum, które czyhają za rogiem. Napięcie jest tym większe, im realniejsze wydaje się zagrożenie, szczególnie jeśli dotyczy dzieci. Otwierającą To: Rozdział 2 sceną homofobicznej napaści na festynie reżyser Andy Muschietti mocnej akcentuje wątki dyskryminacyjne, w mniejszym stopniu niż wcześniej bazuje natomiast na nostalgii. Trudne sprawy łagodzi humorem, w końcu pyskaty okularnik Richie (Bill Hader oddający tragizm ukrytej w szafie postaci na cienkiej granicy żartu i grozy) zrobił karierę jako komik, jąkała Bill został poczytnym autorem książek (James McAvoy), hipochondryczny Eddie - ekspertem ds. oceny ryzyka (James Ransone), grubasek Ben to dziś wzięty architekt i niezłe ciacho (Jay Ryan). Sukcesy odnosi także Beverly (Jessica Chastain) tkwiąca w przemocowym związku.

O ile z pierwszej części książki Kinga powstał film o końcu niewinności, o tyle scenariusz drugiej przypomina terapię grupową. Sztuczki demonicznego klauna są odbiciem lęków, poczucia winy, kompleksów i traum wypieranych ze świadomości, by dało się normalnie żyć. Wzajemne wsparcie oraz świadomość, że nie ty jedyny masz problem, pomaga zwalczyć poczucie osamotnienia i zmierzyć się z potworem. Każda z postaci odbędzie osobistą podróż. Bev odważy się zapukać do drzwi mieszkania, w którym spędziła dzieciństwo. Zamiast ojca otworzy jej pewna staruszka. Sekwencja z udziałem Jessiki Chastain byłaby naprawdę niepokojąca, gdyby nie została tak wyeksploatowana w zapowiedziach.

Powtarzający się w filmie autoironiczny żart o nieumiejętności tworzenia dobrych zakończeń (odnosi się do samego Kinga, który ma tu urocze cameo) z czasem zaczyna wybrzmiewać coraz bardziej asekurancko. Choć To: Rozdział 2 na tle konkurencji nie wypada źle, mimo wszystko rozczarowuje. Może to kwestia oczekiwań? Muschietti sam wysoko zawiesił sobie poprzeczkę. Kontynuacja cierpi na syndrom powtórki z rozrywki, ma konstrukcję bliźniaczo podobną do jedynki, przez co nie budzi tylu emocji, nie bardzo jest nas czym zaskoczyć. Wydaje się, że reżyser wraz z bohaterami utknął w przeszłości, niepotrzebnie traci czas na przypominanie niektórych wątków itd. Przez to film trwa prawie trzy godziny. Na szczęście dzięki przyzwoicie poprowadzonej opowieści będziecie się wiercić w fotelu tylko trochę.

Piotr Guszkowski

Hiszpania 2018 (Entre dos aguas). Reż. Isaki Lacuesta Aktorzy: Israel Gomez Romero, Francisco Gomez Romero

Między morzem a oceanem stanowi kontynuację filmu Lacuesty sprzed trzynastu lat Legenda czasu. Ci sami, tylko starsi, bohaterowie, to samo miejsce - niewielka wyspa leżąca nieopodal Kadyksu. Znajomość prequela nie jest jednak niezbędna, bo i bez niej film jest doskonale czytelny.

Obaj bracia, których młodość naznaczyła tragiczna śmierć ojca, spędzili ostatnie lata w męskich światach. Cheito zaciągnął się do marynarki i właśnie wrócił do domu z kolejnej misji. Israel wyszedł z kolei z więzienia, gdzie odsiadywał wyrok za handel narkotykami.

Reżysera bardziej interesuje drugi z nich. Cheito wiedzie bowiem żywot prosty i uporządkowany (praca, żona, dzieci itd.). Co nie znaczy, że beztroski: marzy o otwarciu własnej piekarni, ale brakuje mu pieniędzy nie tylko na tę kosztowną inwestycję, ale też - z powodu długów - na codzienne życie. Wyjściem byłoby wypłynięcie na następną misję, co oznaczałoby jednak rozłąkę z rodziną.

Jednak naprawdę poważne problemy ma Israel: żona (z którą ma trzy córeczki) nie chce go przyjąć z powrotem - nie wierzy, że się zmienił. Aby ją przekonać, musiałby podjąć stałą pracę, a o to trudno (na każdym kroku widać skutki niedawnego kryzysu gospodarczego, a i charakter bohatera nie sprzyja stabilności zajęcia).

Brzmi znajomo? Oczywiście! Widzieliśmy to w kinie nie raz i nie dwa: facet po wyjściu z kicia nie może się odnaleźć, ma konflikty z rodziną, staje wobec dylematu: harować ciężko i za grosze (np. przy zbieraniu małży) czy zarabiać duże i łatwe pieniądze na dilowaniu.

Jednak siła filmu nie bierze się z jego oryginalności, ale autentyczności. Wszystko tu jest bardzo prawdziwe, niezrobione, realistyczne. Między morzem... ma fakturę dokumentu i można go wręcz uznać za fałszywą docudramę - z niezawodowymi aktorami i surową, niepocztówkową scenerią. Przy czym realistyczność obrazu nie oznacza jego płaskości: konkrety mają swoje dodatkowe znaczenia. Woda, której zgodnie z tytułem jest tu dużo, aż się od nich mieni (m.in. jest symbolem odrodzenia); Israel szuka metaforycznego twardego gruntu pod stopami, a brnie w przybrzeżnym, grząskim mule itd. W tym paradokumentalnym zapisie nie brakuje ukrytej poezji. Bliskie trzymanie się rytmu życia ma swoją cenę - film jest bardzo długi, co wynika i z niespiesznego tempa, i z meandryczności fabuły.

Podobnie jest z dialogami, które pozornie są byle jakie, z powtórzeniami i dygresjami, życiowe, pozbawione filmowej skrótowości i esencjonalności. To jednak nie szkodzi: gdy robimy herbatę, nie pijemy przecież czystej esencji, tylko rozcieńczamy ją wodą.

Paweł Mossakowski

Kryminał dla młodych widzów o norweskiej konkurencji Lassego i Mai

Wystarczy chwila nieuwagi i wypadek na rowerze murowany. Na szczęście nie ma guza, ale koło scentrowane. Wszystko przez te dziury. Zaraz, skąd wzięło się tyle dołów na polanie przy starym dębie? Jak na detektywów przystało, Tiril i Olivier biorą się do rozwiązania zagadki. Wspierani przez wiernego basseta, do złudzenia przypominają duet ze szwedzkiego Valleby, zresztą też mają książkowy rodowód. Jednak sprawa, którą prowadzą, okazuje się mroczniejsza. Młodzi detektywi schodzą do kościelnych katakumb, zakradają się do opuszczonego młyna i domu na odludziu itd., więc całość rozgrywa się w półmroku, ale chodzi bardziej o ponurą przeszłość rodzinnego miasteczka, którą odkrywają.

W trakcie seansu dziecięcy słownik poszerzy się o nowe słowa, a wraz z nimi pojawią się trudne tematy. Czym jest przytułek, co to znaczy powiesić się i dlaczego samobójców nie chowano na cmentarzu? Dla wielu przedszkolaków może być jeszcze za wcześnie na takie rozmowy. Piszę o tym, żeby rodziców uczulić (bo najlepiej znają swoje dzieci i ich wrażliwość), a nie zniechęcić do filmu. Operacja ma porządnie skonstruowaną intrygę z dreszczykiem, nieco rozczarowywać może tylko finał podporządkowany przesłaniu. W odpowiedni klimat wprowadza nas motyw muzyczny nawiązujący do przygód Sherlocka Holmesa i kilka montażowych przejść w stylu serii Ocean's. Lecz przez większość czasu prym wiedzie jednak zwyczajność historii oraz bohaterów. Twórcy nie zapominają, że opowiadają o dzieciach, którym nie brak entuzjazmu, odwagi ani oryginalnych pomysłów, gorzej z cierpliwością. Dlatego oboje będą umierać z nudów, czekając, aż zaschnie gips wlany do odcisku buta należącego najpewniej do tajemniczego człowieka w czerni, albo przysną na warcie w lesie. To ostatnie raczej widzom nie grozi.

Piotr Guszkowski

Nowa Zelandia 2019

Musical (choć bez numerów tanecznych) o miłości. Historia związku Erica i Rose - odtworzona przez ich córkę - od poznania się w połowie lat 60. aż po lata 80. Rekonstrukcji towarzyszą współczesne interpretacje ówczesnych nowozelandzkich przebojów.

Dania 2018

Animowany, daleki krewny Aladyna. Chłopiec z małej wioski, marzący o wielkich przygodach, pożycza od swojego sąsiada latający dywan. W zamian ma odnaleźć coś bardzo dlań cennego.

USA 2019 (The Art of Racing in the Rain) Reż. Simon Curtis. Aktorzy: Milo Ventimiglia, Amanda Seyfried, Kevin Costner (głos)

Dziwaczny melodramat, w którym golden retriever komentuje życie swojego pana - kierowcy rajdowego - i jego rodziny.

Enzo, uroczy golden retriever, nie jest psem, który mówi, ale jest psem, który myśli. I dzieli się swoimi myślami z widownią poprzez monologi wewnętrzne wygłaszane ochrypłym głosem Kevina Costnera - świetny strzał obsadowy. Każdy zawołany psiarz, w tym niżej podpisany, kupi taki pomysł na film. Szkoda tylko, że owe filozofujące monologi nie są ciekawsze, bardziej odkrywcze czy choćby zabawniejsze: psia perspektywa pozwala dostrzec rzeczy, które umykają uwadze ludzi, a film tej możliwości praktycznie nie wykorzystuje. Za dużo tu banałów i pretensjonalnych metafor. No, ale Enzo jest tak sympatyczny, przyjacielski i lojalny wobec swojego pana, że wszystko można mu wybaczyć.

Jego panem jest Denny (Ventimiglia), kierowca wyścigowy. Denny zakochuje się w Eve (Seyfried), żeni się z nią i ma córeczkę Zoe. Tworzą tak wspaniałą rodzinę, że tylko czekamy, kiedy zdarzy się nieszczęście. I o ile niedostatek oryginalności obserwacji Enzo można darować, o tyle sztampowości oglądanej jego psimi oczami historii już nie: to czysty Hallmark. W ogóle cały scenariusz jest zlepkiem niezbyt pasujących do siebie elementów. To opowieść o emocjonalnej więzi między psem a człowiekiem. O marzeniu o karierze sportowej i o tym, że za swoimi marzeniami trzeba podążać. O śmiertelnej chorobie i sądowej batalii itd., itp. Za dużo tego, aby można było uniknąć miszmaszu.

Kto więc lubi się wzruszać w kinie, oglądać filmy jednocześnie smutne i optymistyczne, może się na Sztukę... wybrać. I zabrać ze sobą dużą paczkę chusteczek.

Paweł Mossakowski