Spotkasz ducha kopalni, upieczesz chleb: wioski tematyczne

Mieszkańcy wsi szukają "tematu" z kilku powodów. Po pierwsze to sposób na przyciągnięcie turystów. Jeśli potencjału nie ma - to choćby uczniów, których nauczyciele miejskich szkół zabiorą w plener, by pokazać jak się np. piecze bochenki w starym chlebowym piecu. Po drugie - to szansa na aktywizację mieszkańców, którym w okolicy trudno znaleźć pracę. Po trzecie - okazja do skorzystania z unijnych funduszy.

Pierwsze wioski tematyczne w kujawsko-pomorskim powstały sześć lat temu. Dziś jest ich już 12. Co oferują?

Piła koło Gostycyna. Wioskę tematyczną założyło Stowarzyszenie Mieszkańców i Miłośników Piły nad Brdą Buko.

W latach 1850-1939 działały tu podziemne kopalnie węgla brunatnego. Pozostałości przetrwały do dziś. Stowarzyszenie przekopało archiwa polskie i niemieckie. Sześć lat temu rozpoczęło badania archeologiczne najlepiej zachowanej części kopalni Montania. Pozyskali unijne pieniądze, zaktywizowali mieszkańców. Organizują warsztaty dla szkół w Górniczej Wiosce, podczas których można poznać historię podziemnego górnictwa węgla brunatnego oraz przyrodę Borów Tucholskich, młodzi mogą wziąć udział w grze terenowej. Przygotowaną ścieżkę dydaktyczną mogą zwiedzać turyści z przewodnikiem, który omówi historię pilskiego górnictwa, technologię wydobywania węgla, przeznaczeni poszczególnych obiektów, przyrodę. Albo z audioprzewodnikiem (urządzenie można wypożyczyć za 8 zł). Można ją zwiedzić w ten sposób podczas dwóch pierwszych weekendów sierpnia.

Stowarzyszenie organizuje w wiosce też biesiady borowiacko-śląskie. Są rekonstrukcją wesela, które odbyło się we wsi Piła w latach trzydziestych poprzedniego stulecia, gdy Eryk Sztygar poślubił borowiankę Zosię. To już większy wydatek. Udział w biesiadzie to koszt 140 zł za osobę.

Krzywogoniec, niedaleko Cekcyna. Wieś tematyczna istnieje tu od 2005 r. Jej przewodnim tematem są grzyby. Pomysł zrodził się podczas warsztatów liderów turystyki wiejskiej w Austrii. Była to pierwsza wioska tematyczna na terenie Borów. Na każdym budynku są tabliczki z wizerunkami grzybów. Każdego roku hucznie obchodzone jest święto Grzyba, festyn, który przyciąga wielu turystów.

Izba regionalna U Heleny serwuje tradycyjną kuchnię. Można tu posmakować m.in. szandara z sosem grzybowym i posmakują pieczonego na miejscu borowiackiego chleba. Wiejski zespół Grzybianie co roku przygotowuje przestawienie teatralne i pokazy tańców ludowych. We wsi produkowane są przetwory z runa leśnego.

Powstała w 2008 w Wielkim Mędromierzu (powiat tucholski) gdy właściciele dziesięciu pasiek pszczelich zdecydowali się zachęcić młodych do kultywowania tradycji. Opracowali logo wioski, tablicę informacyjną. Na miejscu można degustować miód, wziąć udział w warsztatach rękodzielniczych, nauczyć się robić świece z pszczelego wosku, wikliniarstwa, szydełkowania, haftu, filcu, siania czy malowania na szkle. Są też lekcje tematyczne, np. lekcja młodego pszczelarza, to pokaz nt prowadzenia pasieki, wybierania miodu i prac pasiecznych. Niedaleko, 3 km od wioski miodowej, w miejscowości Łyskowo jest budynek do apiterapii. Wchodząc do środka, oddychamy powietrzem wykorzystywanym z mikroklimatu gniazda roju pszczelego. Pomaga na grzybicę jamy ustnej, choroby dróg oddechowych, alergie.

Mieszkańcy Jabłonki, małej wsi w sercu Borów Tucholskich, założyli stowarzyszenie i przygotowali ofertę wioski tematycznej Jabłkowa Kraina. W programie: warsztaty, przejażdżki bryczką do wąwozu Goły Jon, co roku - Święto Jabłoni, okazja do zabawy i degustacji potraw z jabłkami w roli głównej: szarlotek, racuchów, jabłecznika.

Żalno, w gminie Kęsowo. Można tu pograć w Kwiatowego Piotrusia, własnoręcznie przygotować kwiaty z krepiny, liści, czy filcu, nauczyć się robić biżuterię, albo wziąć udział w grach, np. memory kwiatowe, czy układanie kompozycji kwiatowych z puzzli. Za warsztaty (z poczęstunkiem) trzeba zapłacić 40 zł (jeśli jest minimum 20 osób).

Węgiersk, niedaleko Golubia Dobrzynia. Jak nazwa wskazuje, we wsi nie brakuje sadów śliwkowych. Mieszkańcy przygotowali dla turystów pakiet W owocowym sadzie. Uczestnicy biorą udział w pokazie smażenia konfitur, połączonym z degustacją. Podczas warsztatów artystycznych własnoręcznie może ozdobić słoik do konfitur, przygotować pamiątkę w formie owocowych zwierzaczków. W programie także owocowe karaoke z repertuarem owocowo-warzywnych przyśpiewek. Za ok. pięć godzin atrakcji i poczęstunek trzeba zapłacić 30 zł.

Podzamek Golubski. Wieś pełniła kiedyś funkcję tzw. wsi służebnej. Zaopatrywała zamek w Golubiu Dobrzyniu w płody rolne, zwierzynę, utrzymywała koniec. Dziś mieszkańcy oferują turystom pakiet Orzechowy zagajnik. Podczas zajęć dowiedzą się, jak pozyskać olej, czy barwnik do tatuaży z orzecha, w ramach zajęć rękodzielniczych wykonają orzechowe zwierzaczki, biżuterię, wiklinowe koszyczki. W ofercie też wiewiórki do dziupli, czyli zabawy ruchowe. Pakiet kosztuje 30 zł. W cenie jest degustacja ciasta i ciepły posiłek. W wiosce jest też szkoła rycerska, która prowadzi szkółkę jeździecką, a w niej m.in. zajęcia z woltyżerki.

Adamkowo w gminie Kęsewo. Na skraju Borów Tucholskich. Wioskę tematyczną stworzyło Stowarzyszenie na Rzecz Pamiętowa i Adamkowa. Jest tu 2,5 kilometrowa, oznakowana, edukacyjna ścieżka ornitologiczna, Aleja Wyczółkowskiego, czyli aleja klonów, Przydrożne Muzeum Ptaka, czyli drewniane i kamienne rzeźby na otwartej przestrzeni. W Adamkowie organizowane są plenery malarskie i rzeźbiarskie dla młodzieży. W Ptasiej Wiosce można kupić ręcznie malowane portrety ptaków, zwiedzać z przewodnikiem. Dwugodzinny program - za 15 zł od osoby za 4 km trasę.

Wśród kilku pakietów dla turystów, jeden jest adresowany wyłącznie dla kobiet Na trawie przy kawie. W programie spotkanie na prywatnej posesji, warsztaty mody i stylizacji z projektantką mody Renatą Borowiecką-Gutsze, poczęstunek. Za tę przyjemność trzeba zapłacić 55 zł.

Jania Góra, gmina Świekatowo, powiat świecki. - Można tu prześledzić drogę, która zaczyna się od kłosów zboża, a kończy na bochenkach pachnącego chleba - zachęcają organizatorzy. W ofercie pokaz tradycyjnego młócenia zboża, przygotowanie ciasta zgodnie z oryginalną recepturą, wspólne wypiekanie chleba w oryginalnym piecu chlebowym.

Mieszkańcy przygotowali też zabawy. Np. ścieżkę edukacyjną Stracha pokonamy, chleba nie oddamy, podczas której uczestnicy muszą zdobyć od różnych tajemniczych postaci produkty do pieczenia chleba. Ale utrudnia im to Strach Luppo.

Co roku (w drugą niedzielę września) wioska zaprasza na Festiwal Chleba. Czterogodzinne warsztaty pieczenia chleba kosztują 500 zł za grupę od 30 osób.

Wysoka w gminie Cekcyn w Borach Tucholskich. Jest tu największy w Polsce rezerwat Cisów Staropolskich im. Leona Wyczółkowskiego. Odwiedzający mają okazję zapoznać się z historią i zastosowaniem cisa oraz łuku, dla zrobienia którego cis okazuje się być najlepszym materiałem. Poznają też historię rezerwatu cisów i łucznictwa. Mogą wziąć udział w grze terenowej śladami legendarnej Borowej Ciotki, podczas której poznają różne leśne postaci i wiele ciekawostek o ziołach.

Koszt pobytu, w programie którego jest zwiedzanie rezerwatu cisów, wizyta u leśniczego, obiad, gra terenowa, warsztaty plastyczne, albo dotyczące dawanych zwyczajów i tradycji łowieckich oraz podwieczorek to 60 zł.

Macikowo, niedaleko Golubia-Dobrzynia. Oferuje pakiet W ziołowej zagrodzie. Uczestnicy poznają różne gatunki ziół i ich zastosowanie w życiu codziennym, np. herbatki ziołowe, napary, odżywki. Przygotują obraz wyklejany ziarnami, okraszą pisankę lub gipsową gąskę, wypiszą pamiątkową kartkę gęsim piórem.

W ofercie są też gry i zabawy ruchowe. Czas trwania wizyty: ok. 5 godzin. Za osobę trzeba zapłacić 30 zł (w cenie ciepły posiłek i ciasto).

Nowy Sumin, 16 km od Tucholi. Wieś pielęgnująca borowiackie tradycje. Zachowały się tu borowiackie chaty, stroje ludowe, tradycje kulinarne. Wieś oferuje atrakcje dla wycieczek szkolnych, grup zorganizowanych, ale też turystów indywidualnych. Można wziąć udział m.in. w warsztatach robienia figurek z siana, ubijania masła w kierzance, pokazie strzyżenia owiec i przędzenia wełny. Dowiemy się, co to karykiel (królik w gwarze borowiackiej), albo pampki (maślaki). Zjemy borowiackie mace czy fdzyndze. W pobliżu są trzy jeziora, Park Dendrologiczny Nad Stążką, ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna Jelenia Wyspa.

Korzystałam z informacji i zdjęć portalu www.aktywnawies.pl