Żywność szpitalna przeterminowana o 2,5 miesiąca. Co jeszcze odkryła inspekcja?

Inspekcja wzięła pod lupę wyżywienie w pięciu szpitalach województwa, w czterech stwierdziła nieprawidłowości. Bodaj najpoważniejsze uchybienie odkryto w jednej kuchni, gdzie dziewięć partii towarów było przeterminowanych (od 13 dni do 2,5 miesiąca), a osiem było przechowywanych nieprawidłowo - zamiast w lodówce, były w zamrażarce lub na zwykłym regale, nawet przy grzejniku. Inspekcja handlowa wycofała wszystkie zakwestionowane partie, ukarała osobę odpowiedzialną mandatem 500 zł i zaalarmowała sanepid.

Większość nieprawidłowości w szpitalnych kuchniach dotyczyła oznakowania produktów i często - tak przynajmniej wynika z tłumaczeń kontrolowanych -  wynikały po prostu z nieznajomości szczegółowych przepisów. Np. w jadłospisie podawanym pacjentom oznaczenie produktu nie było pełne lub brakowało informacji o jego wpływie na alergików. W jednym szpitalu deklarowano, że pacjenci dostają masło, ale inspektorzy nie mogli doszukać się go w lodówce, zdarzyło się też, że zamiast sera topionego chorzy dostawali wyrób seropodobny. Raz inspekcja znalazła 15 kg kurczaka z usuniętymi oznaczeniami m.in. na temat daty przydatności do spożycia. Za tego typu nieprawidłowości wobec dwóch osób inspekcja wszczęła postępowanie o ukaranie.

Jako konsumenci mamy prawo być informowani o cenach - zarówno całego towaru, jak i jednostki, np. za 1 kg. Inspekcja handlowa sprawdziła, jak z tym obowiązkiem radzą sobie sklepy. Na 26 kontrolowanych, w 12 stwierdzono nieprawidłowości - najczęściej brakowało ceny jednostkowej, niekiedy jednej i drugiej, zdarzyło się też, że widniała cena np. za 100 g towaru, a nie za całe opakowanie. Sprzedawcy usunęli nieprawidłowości, zostaną też ukarani. Dziewięciu kary już wymierzono, łącznie wynoszą ponad 2,6 tys. zł - wychodzi niecałe 300 zł na sklep.

Inspekcja sprawdzała, czy drabiny spełniają wymagania Ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów. W tym celu udało się do jednego producenta, jednego marketu budowlanego i dwóch mniejszych sklepów. Inspektorzy podeszli do zadania z wielką powagą, raz odnotowali, że "przedmiotowa drabina nie posiadała podestu, który zapewniałby bezpieczne korzystanie z drabiny oraz nie była wyposażona w poręcz nad podestem. Ponadto drabina nie posiadała oznakowania wskazującego, które szczeble lub stopnie nie powinny służyć do stawania na nich". Towar został wycofany ze sprzedaży, a procedury administracyjne znalazły dalszy bieg - feralną drabiną zajmuje się teraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Zdarzyły się też mniejsze uchybienia, np. brak informacji o wysokości drabiny, w takich przypadkach inspekcja postanowiła poprzestać na upomnieniu.

W 10 sieciowych marketach i czterech małych sklepikach inspektorzy badali mięso. W trzech na 12 próbek coś się nie zgadzało. W dwóch partiach zawartości kwasów tłuszczowych nasyconych była niższa niż deklarował producent, jedna partia miała niższą zawartość tłuszczu, inna - niższą wartość energetyczną. Raz kontrolerzy odnotowali "obecności DNA niedeklarowanego mięsa wieprzowego". Niekiedy mieli też zastrzeżenia co do oznaczenia produktu, np. sklep podawał inny skład niż producent lub błędnie używał określeń typu "swojska" lub "wiejska". Na szczęście nie było przypadków mięsa przeterminowanego lub nieprawidłowo przechowywanego. Sprzedawców czekają konsekwencje - niektórzy jeszcze wymieniają uwagi z inspekcją, innymi zajmują się odrębne instytucje, trzej zostali już ukarani łączną kwotą 1,7 tys. zł.

Inspekcja skontrolowała 10 sklepów pod kątem tego, jakie stosują opakowania. W trzech były źle oznaczone - np. bez informacji o tym, jak je zwrócić do recyklingu lub co robić z nimi po użyciu, były też opakowania z oznaczeniami bez wyjaśnienia, co do czego się odnoszą. Trzech przedsiębiorców zostało ukaranych na łączną kwotę 15 tys. zł.

Czym karmią w akademikach, klubach studenckich i uczelnianych bufetach? Inspekcja skontrolowała siedem takich placówek i w każdej coś było nie tak. Najczęściej podawano produkty bez wykazu ich składników, zdarzało się, że brakowało danych o alergenach lub prawidłowego oznaczenia producenta danego wyrobu. Raz inspektor dokonał zakupu kontrolowanego "sałatki z serem feta, świeżymi warzywami, pestkami słonecznika i grzankami w sosie balsamicznym z miodem". Co się okazało? Że zamiast fety był ser "miękki solankowy sałatkowo-kanapkowy". Innym razem "gorąca czekolada" okazał się "napojem kakaowym". Laboratoryjnie inspekcja przebadała morszczuka - wyszło, że nie jest argentyński, a północnopacyficzny. Niekiedy pouczenia wystarczyły, by przedsiębiorcy usunęli stwierdzone braki, kilku dostało kary pieniężne (np. 100 zł mandatu za sprzedaż przeterminowanego towaru). Kilka spraw IH przekazała sanepidowi.

Potocznie możemy powiedzieć, że jakiś ośrodek noclegowy to hotel, motel lub pensjonat, prawnie sytuacja jest bardziej skomplikowana. Np. by używać w nazwie słowa "hotel", trzeba mieć m.in. co najmniej 10 pokoi i być zgłoszonym w gminnej ewidencji, do tego należy wystąpić w urzędzie marszałkowskim o nadanie gwiazdek. Inspekcja handlowa wytypował trzy obiekty noclegowe w Kujawsko-Pomorskiem. Dwa z nich używały nazwy "hotel" bezprawnie, bo nie miały decyzji marszałka o gwiazdkach, poza tym nie miały wszystkich dokumentów budowlanych, sanitarnych i przeciwpożarowych, a jeden nie zgłosił się do gminnej ewidencji. Hotele, które nie są hotelami musiały zmieniać szyldy, a ich właściciele dostali mandaty - średnio po 325 zł na osobę.

Niełatwe jest życie hurtowników i sprzedawców słodyczy, muszą bowiem bardzo zwracać uwagę na to, co sprzedają. Inspektorzy zbadali 155 próbek różnych wyrobów cukierniczych i w aż 100 znaleźli jakieś nieprawidłowości. Niekiedy były to drobnostki, np. zamiast "najlepiej spożyć przed końcem" napisano "termin przydatności", zdarzało się, że opis produktu nie spełniał wymogów jakiegoś unijnego rozporządzenia, o którym zwykły sprzedawca pewnie nawet nie słyszał. Były też dziwniejsze sytuacje, np. na pewnej białej czekoladzie producent podał zawartość suchej masy kakaowej, tymczasem w ogóle nie stosuje się jej w takim wyrobie. Ktoś sprzedawał czekoladę, w której miało być 10 proc. orzechów laskowych, tymczasem było ich od 5,5 proc. do 6,2 proc. W takich sprawach inspekcja handlowa poucza, przekazuje dane do wojewódzkich inspektoratów jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, a w niektórych przypadkach sama wlepia kary. Jeden przedsiębiorca dostał już 500 zł mandatu, cztery sprawy są w toku.

Produkty z ekologicznego rolnictwa mają dobrą renomę, muszą jednak spełniać rygorystyczne wymagania. Inspekcja potrafi wytknąć, że chociaż na opakowaniu jest oznaczenie, czy towar powstał w Unii Europejskiej czy poza nią, nie spełnia on szczegółowym wymagań. Za nieprawidłowość uważa też określenie "spożyć przed" zamiast "najlepiej spożyć przed". Z bardziej poważnych nieprawidłowości można odnotować oznaczenie "nie zawiera cholesterolu" na produkcie, który cholesterol jak najbardziej zawiera lub stosowanie podwójnego nazewnictwa odmiany miodu. Inspekcja przebadała 12 przedsiębiorców oferujących żywność ekologiczną i u pięciu znalazła nieprawidłowości. Dwa razy wlepiła mandaty - 500 zł i 600 zł - za złe oznakowanie i raz 150 zł za sprzedaż przeterminowanych dżemów i musów, o tym przypadku powiadomiła też sanepid.

Nawet kupując luzem mięso, wędliny, ryby, pieczywo czy ciastka, mamy prawo zapoznać się ze składem, poznać dane producenta i dowiedzieć się, czy produkt zawiera alergeny. Sprzedawcy obowiązki informacyjne zaniedbują dość powszechnie, tak przynajmniej wynika z kontroli inspekcji handlowej. Przebadała 559 partii towarów w 25 sklepach i wykryła, że aż 466 nie było właściwie oznakowanych. Zbadała też 379 partii pod kątem terminów przydatności do spożycia - 22 były przeterminowane, najwięcej o 42 dni. Posypały się mandaty, dotąd 16 przedsiębiorców dostało je za sprzedaż towarów przeterminowanych lub z usuniętymi datami przydatności do spożycia, a 11 za oferowanie produktów nieodpowiadającym wymogom jakościowym, kolejne sprawy w toku.