Dlaczego warto iść na nowy film Tarantino? [RECENZJE FILMOWE]

USA, Wielka Brytania, Chiny 2019 (Once Upon a Time... in Hollywood). Reż. Quentin Tarantino. Aktorzy: Leonardo DiCaprio, Brad Pitt, Margot Robbie, Al Pacino

Quentin Tarantino zabiera widzów w nostalgiczną podróż do miejsc oraz czasów, które ukształtowały jego pasję i wrażliwość. Pewnego razu... w Hollywood to skąpana w promieniach kalifornijskiego słońca, nasycona kolorami odyseja przez Fabrykę Snów.

Nierozłączny duet sunie cadillakiem przez Los Angeles przy dźwiękach kawałków puszczanych na falach stacji radiowej KHJ. Rick Dalton to przebrzmiały gwiazdor telewizyjnego westernu, kaskader Cliff Booth jest jego dublerem, oddanym kumplem, a odkąd ten pierwszy stracił prawo jazdy - także kierowcą. Przyglądają się przemysłowi filmowemu, w którym spędzili lata, z trudem go rozpoznając. Gdy oni próbują ratować swoje kariery, do Stanów Zjednoczonych przylatuje Roman Polański z młodziutką żoną, wschodzącą gwiazdą Sharon Tate.

Rick dorobił się domu z basenem w Beverly Hills, ale jego czas mija, co dobitnie uzmysłowi mu producent (Tarantino włożył w usta Al Pacino bezbłędną diagnozę losu etatowych czarnych charakterów). A przecież wszystko mogłoby zmienić zaproszenie do sąsiadów spod 10050 Cielo Drive. To tam po sukcesie Dziecka Rosemary wprowadził się polski reżyser, to tam dojdzie do mordu, który wstrząśnie Ameryką i na zawsze odmieni Hollywood.

Tarantino nie byłby sobą, gdyby nie odwlekał kulminacji. Zresztą, Pewnego razu... w Hollywood nie jest wcale rekonstrukcją zbrodni, tylko opowieścią o magii i wyzwalającej mocy kina. Reżyser wskrzesza na ekranie atmosferę schyłku złotej ery Hollywood rozsadzanej przez bunt pokolenia kontrkultury. Robi to z sentymentem i uznaniem dla karier wszystkich tych, którzy mieli wkład w dorobek kina i telewizji, ale nie mieli szczęścia, by wejść do panteonu gwiazd. Wydobywa smaczki, skupia się na detalach, w tle wyłapując społeczne nastroje. Odwołuje się do wspomnień z dzieciństwa czy raczej wyobrażeń - w końcu w 1969 roku miał ledwie sześć lat. Dlatego rzeczywistość zderza się tu z fantazją, ścieżki fikcyjnych bohaterów przecinają się z autentycznymi postaciami i wątkami. Precyzja, z jaką odtworzono ów świat z popkulturowych cytatów, kopiując charakterystyczny styl, a nawet konkretne ujęcia, sprawia, że filmowa baśń okazuje się sugestywna, tak żywa.

Są w Pewnego razu... momenty dowcipne i brawurowe (sala śmiała się choćby na kolażu fragmentów filmów, gdzie Dalton rozprawia się ze szkopami przy użyciu miotacza ognia), inne trzymają w napięciu, jak imponująca sekwencja na farmie bandy Mansona. Zapuści się tam Cliff, wiedziony urokiem tajemniczej autostopowiczki.

Brad Pitt pod okiem Tarantino daje z siebie w tej roli wszystko, co najlepsze.

Leonardo DiCaprio uwalnia pokłady autoironii jako aktor, który zaczyna użalać się nad sobą. W jego oku zaszkli się łza (scena ze streszczeniem westernu dziewczynce z planu), a po upokarzającej wpadce przyjdzie słodka chwila triumfu. Z kolei wraz z Margot Robbie doświadczamy radości, jaką Tate przeżywa oglądając na dużym ekranie film ze swoim udziałem. W końcu Tarantino pozwala błysnąć aktorom nawet w epizodach. Rafał Zawierucha wbrew wstrętnym plotkom nie został wycięty, ma swoje skromne pięć minuty i jest zaskakująco podobny do młodego Polańskiego

Obok genialnych, intensywnych scen pojawiają się w filmie chwile przestoju. Zdaniem niektórych dłużyzny są nieznośne, w recenzjach padają też inne zarzuty (m.in. o brak odniesień do współczesnej kultury). Mam wrażenie, że reżyser celowo ucieka w anegdoty, dygresje o spaghetti westernach, hippisach itd., odnosi się do późniejszej sprawy, która ciągnie się za Polańskim, spowalnia tempo w oczekiwaniu na widowiskowy, jakże przewrotny finał. Oglądałem Pewnego razu... na zamknięcie festiwalowego maratonu i nie czułem upływającego czasu. A film trwa przecież ponad dwie i pół godziny! Najwyraźniej porwała mnie ta niepozbawiona wad, przez dłuższy czas zaskakująco stonowana opowieść: wysiedziałbym na sali kinowej jeszcze dłużej.

Piotr Guszkowski

Reż. Szymon Jakubowski. Aktorzy: Marian Dziędziel, Adam Ferency, Lech Dyblik, Maciej Stuhr, Paulina Gałązka, Józef Pawłowski

W bankowym sejfie policja znajduje trzech starszych panów. Uzbrojeni, w maskach na twarzy mieli zrealizować plan doskonały. Nic jednak nie zginęło. Pozostaje pytanie, jak tam weszli i dlaczego zdecydowali się na ten desperacki krok? Do akcji wkracza prokurator (Maciej Stuhr). W trakcie przesłuchania okazuje się, że Eryk (Marian Dziędziel) ma hazardowe długi, Chudy (Lech Dyblik) - chore serce, a ochroniarz Tolek (Adam Ferency) owdowiał i stracił mieszkanie. Co do kluczowych kwestii wersje zatrzymanych się wykluczają. Tak rozpoczyna się kryminalna intryga zainspirowana prawdziwą historią.

USA 2019. Reż. Richard Linklater. Aktorzy: Cate Blanchett, Emma Nelson, Billy Crudup, Kristen Wiig, Judy Greer

Cate Blanchett w komediodramacie Richarda Linklatera jest zgryźliwa tak, że nie sposób jej polubić... a jednak lubimy.

Jeśli artysta nie ma zajęcia, staje się zakałą społeczeństwa - stwierdza tu jeden z bohaterów. To właśnie spotkało Bernadette Fox. Wschodząca gwiazda świata architektury, słynąca z nieszablonowych pomysłów, utknęła w schematach śmiertelnie nudnego Seattle, u boku zapracowanego męża z Microsoftu i nastoletniej córki.

Nie zrozumcie mnie źle, Bernadette kocha rodzinę, znakomicie dogaduje się z Bee, która zdaje sobie sprawę z wad matki. Problem ma raczej z resztą ludzi. Doprowadzają ją do szału. Dlatego co tylko może załatwia z pomocą wirtualnej asystentki z Indii, a kiedy kontakt z drugim Homo sapiens okazuje się nieunikniony, wychodzi z domu (niechętnie!) uzbrojona w różnego kalibru złośliwości.

Cate Blanchett z wyczuciem odgrywa ekscentryzmy bohaterki, która nie śpi, chomikuje leki na receptę itd., a pod szorstkością skrywa zagubienie. Na szczęście aktorka ma do zagrania wielowymiarową postać. Bernadette to więcej niż zlepek zabawnie ukazanych przypadłości. Duża w tym zasługa Marii Semple, autorki wielu scenariuszy dla telewizji i bestsellera, po który sięgnął Richard Linklater, opartego w dużej mierze na jej przeżyciach. Pewne dlatego patrzy ze zrozumieniem na niedoskonałości bohaterów i błędy, jakie popełniają, choć nie omieszka im ich wytknąć.

Widzowie znający wcześniejsze dokonania tego niezależnego reżysera mogą być zaskoczeni konwencjonalnością Gdzie jesteś, Bernadette?, które należałoby plasować gdzieś w ramach kina środka. Scenariusz upraszcza zresztą formułę książki prowadzonej poprzez kolejne e-maile, listy, raporty czy notatki z błyskotliwym komentarzem Bee. Linklater znajduje tu jednak coś dla siebie - tragikomiczne spojrzenie na paranoje naszych czasów współczesną rodzinę i rodzicielstwo. Podejmuje te kwestie z lekkością i humorem, skupia się na relacjach, wyśmiewa grę pozorów, w której uczestniczymy, choć Ameryki nie odkrywa.

Opowieść zbudowano wokół kryzysu, jaki Bernadette przechodzi po latach inwestowania energii w macierzyństwo, kiedy jej lęki, obsesje i frustracje sięgają zenitu w obliczu rodzinnej wyprawy na Antarktykę. Najprostszym wyjściem wydaje się ucieczka. Ale czy można uciec od samej siebie?

Piotr Guszkowski

Włochy 2018 (Notti magiche). Reż. Paolo Virzi. Aktorzy: Mauro Lamantia, Giovanni Toscano, Irene Vetere, Giancarlo Giannini

Czuła satyra na włoskie kino i jego legendy.

Rzym, lato 1990 roku. Oczy milionów Włochów zwrócone są na Diego Maradonę, który podchodzi do wykonania karnego - i praktycznie przekreśla nadzieje Squadra Azzurra na finał mistrzostw świata. Dlatego niewielu kibiców w knajpie nad Tybrem zauważa, jak za ich plecami do rzeki wpada rozpędzony samochód. We wraku carabinieri znajdują zwłoki uznanego producenta filmowego. Wkrótce na posterunek doprowadzonych zostaje troje młodych ludzi - jak się okaże: początkujących scenarzystów - z którymi ofiara miała spędzić ostatnie chwile przed śmiercią. W trakcie przesłuchania Antonio, Luciano i Eugenia próbują wyjaśnić, co się wydarzyło, żeby odsunąć od siebie podejrzenia o... zabójstwo.

Dla Paola Virziego to bardzo osobisty film. W Magicznych nocach reżyser wraca pamięcią do początków w branży. Wspomnienia nieco ubarwił, niektóre przygody zmyślił - zresztą tak jak bohaterów, których obdarzył własnymi doświadczeniami, młodzieńczą naiwnością i zaraził miłością do kina. Finaliści prestiżowego konkursu w trakcie pełnej emocji odysei nasłuchają się pochlebstw oraz obietnic, zwykle bez pokrycia. Zamiast kryminalnej intrygi ich zeznania przynoszą opowieść o zderzeniu marzeń z rzeczywistością.

Prześmiewcze spojrzenie na zmierzch świetności włoskiego przemysłu filmowego nie wyklucza czułości, a nawet hołdu - w końcu mowa o czasach i osobach, którym Virzi wiele zawdzięcza. Przez retrospekcje przewijają się ikony: Marcello Mastroianni chlipie, bo znów zostawiła go ta zdzira, Roberto Benigni przy blasku księżyca kończy zdjęcia u wielkiego mistrza, w reżyserze samotnie przesiadującym przy stoliku rozpoznamy Michelangela Antonioniego. W tym krajobrazie właściwie nie ma kobiet, za to pełno jest zmęczonych starszych panów z wielkim ego, tkwiących od lat w micie, który sami zbudowali.

Virzi próbuje uchwycić zarówno esencję rodzimej kinematografii, jak i rytm nocnego życia. Czerpie energię z ukazania procesu tworzenia, zgrabnie napisanych dialogów oraz entuzjazmu bohaterów potraktowanych może nieco zbyt karykaturalnie (Antonio to spięty erudyta, Luciano jest głodnym wrażeń synem robotnika, Eugenia - neurotyczką z wpływowej rodziny). Mnoży anegdoty i wyraziste charaktery na drugim, a nawet dalszym planie. Widzowie nieznający kontekstu (nazwisk, tytułów filmów) mogą się poczuć przytłoczeni. Całe to zamieszanie ma jednak pewien urok.

Przy okazji autor Zwariować ze szczęścia wykłada parę prostych prawd o kinie. Kto chce je robić, na co dzień sam musi umieć być widzem.

Piotr Guszkowski

Kanada 2019. Dramat

Gdy 23-letni Simon ginie w podejrzanie wyglądającym wypadku samochodowym (samobójstwo?), atmosfera w miasteczku, w którym mieszkał, robi się bardzo dziwna i ponura. Na okolicznych polach pojawiają się duchy zmarłych.

Niemcy 2018. Dla dzieci

11-letnia Lilli potrafi rozmawiać ze zwierzętami. Ta niezwykła umiejętność bardzo się przyda, gdy z miejscowego ogrodu zoologicznego zostanie ukradzione małe słoniątko.

Hiszpania 2018. Dokument/religijny

O skromnym zakonniku Pio z Pietrelciny (1887-1968), który stał się świętym Kościoła katolickiego.